Türkiye ile İran ikisi de cumhuriyet; bizimki demokratik cumhuriyet, İran’ınki teokratik cumhuriyet. İran modeli şöyle:
Dini lider:
Ömür boyu seçiliyor.
Uzmanlar Meclisi:
88 kişi.
Onları dini lider seçiyor.
8 yılda bir seçiliyorlar.
Muhafızlar Konseyi:
12 kişi.
Yarısını dini lider atıyor.
Cumhurbaşkanı:
4 yıllığına seçiliyor.
Cumhurbaşkanı, dini liderin imtiyazına asla ve kata dokunamıyor.
Meclis:
290 milletvekili.
4 yılda bir seçiliyor.
Dini lidere bağlılar.
★★★
45 yıldır süren İran’daki bu yapının altında; Devrim Muhafızları Ordusu, 10’a yakın güçlü istihbarat servisi, devletin yasal gücünü kullanma yetkisi verilmiş sivil silahlı güçlerin ağır baskısı hep canlı tutuldu. İran modeli: İslam dünyasına örnek olacak ve Hristiyan dünyasının da gıpta ederek bakabileceği bir atılım, yenilik, çağdaş kurumsal yapı geliştiremedi.
★★★
İran halkı da bu modelden rahatsız olduğunu sık sık sokaklara dökülüp protestolar yaparak belli etti. Başını açtığı için dövülerek öldürülen genç kadınlar, rüşvet, adam kayırma, torpil, bağımsızlığını yitirmiş yargı, gelir dağılımı eşitsizliği, yolsuzluk, yoksulluk, enflasyon altında ezildikleri için zaman zaman meydanlara protesto için çıkan halkı sindirme girişimleri İran’ın özelliği haline getirildi.