Türk vergi sistemine vergi borçlularının kamuoyuna açıklanması uygulaması, 1998 yılında Resmi Gazete’de yayımlanan 4369 sayılı Kanun ve bu kanunla ilgili olarak 2001 yılında çıkartılan Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile girmiştir.
Artık klasikleşmiş hale geldiği üzere, her yılın eylül ayında gazetelerin manşetlerinde vergi yüzsüzleri listesi açıklandı, yüzsüzler yine borçların ödemiyor tarzı birçok habere tanıklık etmekteyiz.
Vergi borçlularının kamuoyuna açıklanması uygulamasını getiren kanunun gerekçesinde; “Vergi mahremiyetinin istisnası olarak getirilen bu düzenleme ile hem kamuoyunun vergi konusunda bilgilendirilmesi hem de kamuoyu denetimi yoluyla mükelleflerin ödevlerini tam ve zamanında yapmalarının sağlanması amaçlanmaktadır ” ifadesi yer almıştır. Kanunun gerekçesinin Türkçesini size şöyle ifade edeyim: yasaları uygulamamıza rağmen tahsil edemediğimiz vergi borçlularını ya da yapılan tarhiyatlar ile ilgili kişi ve kurumları kamuoyuna açıklayacağız, teşhir edeceğiz. Bu kişi ve kurumlar kamuoyundan utanacak ve borçlarına ödeyecek yaklaşımı hakim. Borçluların kamuoyunda teşhir uygulaması, neredeyse 20 yılı dolduracak olmasına rağmen, açıklanan borçlulardan kamuoyundan utanıp borcunu ödeyene şimdiye kadar rastlamadık. “Kamuoyundan utanmadıkları için onlara vergi yüzsüzü diyoruz zaten” dediğinizi duyar gibiyim, oysaki gerçekler hiç de sizin düşündüğünüz gibi değil!
İLK 100’ÜN VERGİ BORCU 44 MİLYAR TL’YE ULAŞIYOR
Her yıl, ikmalen, re’sen veya idarece yapılan tarhiyatlar dolayısıyla kesinleşen vergi ve cezalar ile vadesi geçtiği halde ödenmemiş vergi ve cezalar, hem vergi dairelerinde hem de Gelir İdaresi Başkanlığı’nın internet sitesinde ilan ediliyor. Bu bilgileri alan yazılı ve görsel basın yaptığı haberlerle konuyu kamuoyunun gündemine taşıyor.
Bu yıl açıklanan devlete 1 milyon TL’nin üzerinde borcu olan mükelleflerle ilgili rakamlara baktığımızda; vergi dairelerine 1 milyon TL’nin üzerinde borcu olan mükellef sayısı 47.032’dir. Listedeki ilk 50 mükellefin borcu 30 milyar iken, bu rakam ilk 100’ün toplamında 44 milyar 301 milyona ulaşıyor. Açıklanan listelerde bir kısır döngü de söz konusu; şöyle ki, geçen yıl açıklanan listede vergi incelemesi nedeniyle belli tutarın üzerinde tarhiyat yapılanlar, kesinleşen borçlarını vade tarihinde ödemeyince, bu yılın listesinde yer değiştirerek bu kez vadesi geçtiği halde borcunu ödemeyenler olarak listelerde yer buluyor. Sizin anlayacağınız vergi borçluları için liste dışında kalmak gibi, politikacıların yaşadığı korkulu bir rüya yok.