Vergi Usul Kanunu’muza göre, Türkiye Cumhuriyeti tabiatında bulunan her gerçek kişi ile tüzel kişilere bir vergi numarası verilmesi gerekmektedir. Ayrıca 4358 sayılı “Vergi Kimlik Numarası Kullanımının Yaygınlaştırılması ve Noterlik Kanunu, İcra ve İflas Kanunu, Tapu Kanunu, Karayolları Trafik Kanunu, Çekle Ödemelerin Düzenlenmesi ve Çek Hamillerinin Korunması Hakkında Kanun, Bankalar Kanunu, Posta Kanunu ile Pasaport Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” 4.4.1998 tarih ve 23307 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
YABANCILARIN DURUMU NEDİR?
4358 sayılı Kanun ile yabancı kimlik numarası bulunan yabancıların, yabancı kimlik numaralarını vergi kimlik numarası olarak kullanabilecekleri düzenlenmiş, yabancı kimlik numarası almaya hak kazanmamış kişiler veya bir şekilde yabancılar kimlik numarasına sahip bulunmayan kişilerin vergi dairelerince kendilerine verilen 10 haneli rakamdan oluşan vergi kimlik numaralarını kullanmaları şartı getirilmiştir. Geçen hafta içinde İstanbul’daki birkaç vergi dairesini ziyaret ettiğimde; yabancılara potansiyel vergi numarası vermekle görevlendirilen vergi dairelerinde, günde ortalama 150-200 yabancıya vergi kimlik numarası verildiğini öğrendim. Numara alan yabancıların hangi ülkelerden olduğuna ilişkin yaptığım küçük bir araştırma sonucunda; çoğunlukla Afganistan, İran, Yemen, Tacikistan, Kırgızistan, Pakistan, Özbekistan, Türkmenistan, Bangladeş vb. ülke vatandaşlarının olduğunu gördüm.
Yabancıların, şirketlerde yönetim kurulu üyesi olmaları durumunda, tapu işlemlerinde, banka hesabı açarken, yabancılara mahsus sigorta işlemleri sırasında ve özellikle ikametgâh harcı ödemek için mutlaka potansiyel vergi numarasına sahip olmaları gerekmektedir.
Vergi dairelerindeki bu hareketliliği gördükten sonra, Gelir İdaresi Başkanlığı’nın web sitesinden aldığım, yasanın yürürlüğe girdiği tarihten bugüne kadar verilen potansiyel vergi numarası adetlerini aşağıda tablo halinde dikkatlerinize sunuyorum.
Tablo incelendiğinde; 3 Temmuz 1995’ten, 01 Ocak 2018 tarihinde kadar verilen potansiyel vergi numarası sayısı 23 yılda 46.226.495 iken, 2018 ve 2019 yılı ilk 8 aylık dönemde yani 20 ayda 15.008.529 olmasının nedenini hep birlikte bulmak zorundayız. Ülkemiz ekonomik kriz ile boğuşurken, potansiyel vergi numarası alanların Türk vatandaşı olma ihtimali oldukça zayıf olduğuna göre, potansiyel vergi numarası alanlar yabancı. Bu yabancıların bir bölümü turist olabilir ancak çok büyük bir bölümü Afganistan, İran, Yemen, Tacikistan, Kırgızistan, Pakistan, Özbekistan, Türkmenistan, Bangladeş vb. ülke vatandaşlarıdır. Ülkemize mülteci olarak gelen kişilerin potansiyel vergi numarası alma zorunluluğu bulunmamakla birlikte, mülteci statüsünden çıkıp ülkemize yerleşen Suriyelileri de hesaba katmamız gerekmektedir.