Ülkemizde sigara ve içki içenlere neredeyse ikinci sınıf vatandaş muamelesi yapma eğilimi olmasına rağmen, bütçe rakamları incelendiğinde, kamunun finansmanının büyük ölçüde içki ve sigara içenlerin üzerinde olduğu görülmektedir.
Devletin 2019 yılı bütçesinde tütün mamulleri ve alkollü içkilerden almayı hedeflediği Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) ve Katma Değer Vergisi (KDV) toplamı yaklaşık 72 milyar liradır. 806.000 Kurumlar Vergisi mükellefinin aynı yıl ödeyeceği öngörülen vergi ise 74 milyar liradır. Yani içki ve sigara tüketenlerin ödediği vergi, Türkiye’de 806.000 Kurumlar Vergisi mükellefinin ödeyeceği vergiye eşittir. Dünyada bir ülkenin şirketlerinin kazançları üzerinden ödediği vergilerin, içki ve sigara tüketenlerin ödediği vergiye eşit olduğu başka bir örnek bulmak mümkün değil.
İlk altı aylık bütçe uygulama sonuçları incelendiğinde; vergi türleri itibarıyla hedeflenen vergi hedeflerinde oldukça büyük sapmalar olmasına rağmen, tütün mamulleri ve alkollü içeceklerle ilgili vergi hedeflerinin hedeflenen çizgide gittiği görülmektedir. Bütçe açığının daha fazla büyümemesinin nedeni, içki ve sigara tüketenlerin istikrarlarını devam ettirmelerinden kaynaklanmaktadır.
SİGARA DEYİP GEÇMEYELİM…
Sigara tüketiminin insan sağlığına olan zararları ile ilgili konuları doktorlara bırakıp, sigara endüstrisi ve vergi yönüne yoğunlaşalım.
Ülkemizde yılda yaklaşık 6 milyar paket sigara içiliyor. Sigara içenler sigaraya her yıl 60 milyar TL para harcıyorlar, 2006-2018 yılları arasında yani 13 yılda, ülkemizde sigara içenlerin sigaraya yapmış oldukları ödeme tutarı 423.4 milyar liradır. Peki bu ödenen tutarın ne kadarlık bölümü sigara şirketlerine, ne kadarlık bölümü devlete gitmiş diye baktığımızda, karşımıza çıkan tablo çok ilginç. Sigara içenler 13 yılda devlete 275.8 milyar lira ÖTV, 64.5 milyar lira Katma Değer Vergisi olmak üzere toplam 340.3 milyar TL vergi ödemişler. Sigara şirketleri ise ürün bedeli olarak 423.4 milyar TL’nin 83 milyar lirasını almışlar.