Gazetelerin baş sayfalarında Mustafa Cemiloğlu’nun Eurovizyon birincisi Cemile’yle fotoğraflarını görünce içim cız etti...
Cemiloğlu’nu Kırım’da, Bahçesaray’daki evinde tanımıştım.
Ahı gitmiş, vahı kalmış, ufak tefek, çok zayıf, çelimsiz bir fiziği vardı. Buna karşın “Kırım Tatar halkına Kırım’a dönüş yolunu açan lider” sıfatıyla, halkının kalbinde taht kurmuştu.
Tehcirin yaşandığı 1944 yılında dünyaya gelen Mustafa Bey, ömrünü Kırım Tatarlarının özgürlük mücadelesine adamıştı. Bu mücadele uğruna hiç girmediği hapishane, Sibirya’da geçmediği gulag kalmamıştı.
Bahçesaray’daki çok mütevazı evinin oturma odasında, eşi ve kendisinin halı üzerinde portre dokumalarının bulunduğu bir divanda, yaşam hikâyelerini dinlemiştim.
1944 Mayıs’ında henüz anne kucağında bebekken sürgün olan Cemiloğlu, Sovyet hükümetine “Benim milletimi tanımayan devlete ben askerlik yapmam” dediği için ilk hapis cezasını almış. Hapisten çıkıp “Kırım Tatarları Milli Gençlik Teşkilatını” kurmaya kalkışınca da 15 yılını Sibirya gulaglarında bırakmak zorunda kalmıştı.
Kırım’a, Kırım Tatarlarının tarihi merkezi Bahçesaray’a dönüşü ancak büyük bir jeopolitik deprem; Sovyetler’in yıkılması ve Ukrayna’nın bağımsızlığını elde etmesiyle mümkün olmuştu. Ama bu çok kısa parantez de Rusların iki yıl önce Kırım’ı işgal etmeleriyle malum sona erdi. Cemiloğlu’nun Kırım’a girişi yeniden yasaklandı. Vatan topraklarında yaşam için verilen bir ömürlük mücadele berhava oldu.
Müziğin ‘soft power’ı
Dünya, tanımadığı bu Kırım Tatar liderin serüvenine ve Sovyet yıllarının zulmünü yeniden yaşamak tehdidi ile karşı karşıya kalan Tatar halkının trajedisine kayıtsız kaldı. Ta ki Cemile isimli bir genç Tatar kız, bu hafta sonu “büyükannesinden dinlediği sürgünü anlatan” bir şarkıyla Eurovizyon sahnesine çıkana kadar!
Müziğin gücü, yaşamının en güzel yıllarını gulaglarda yitiren Cemiloğlu gibi her ne pahasına olursa olsun havlu atmayan bir liderin bile başaramadığını başardı.
Kırım Tatarlarının trajedisini dünya duydu.
ABD’de New York Times’dan, Avrupa’nın en önde gelen bütün gazetelerine dek, “Cemile’nin öyküsü” her yerde ayrıntılarıyla boy gösterdi.
Müziğin içerdiği “soft power” demek ki, siyasi mücadelenin en dişli yöntemlerinden etkili.