“İnanamadı ve çok öfkelendi.”
Putin’in ilk tepkisi, bu sözlerle özetlendi.
Rus jetinin düşürülmesinden birkaç saat arayla Beyaz Saray’da yanında Hollandeile basın toplantısında konuşan Başkan Obama’nın ilk refleksinin amacı ise tansiyonu düşürmekti.
ABD Başkanı bir yandan -aşikâr bir ilkeye- “Türkiye’nin sınırlarına ve toprak bütünlüğünü koruma hakkına” sahip çıkarken; bir yandan da -bir dizi şartla- Rusya ile işbirliğini bundan sonra da sürdürmek istediklerini, Moskova’ya kapılarının hep açık olduğunu belirtti.
Avrupalı ortakların havası da zamanla netleşecek…
Ancak verilen ilk reaksiyonlardan çıkan izlenim Avrupa başkentlerindeki havanın;“Türkiye’nin aşırı tepki verdiği”; “Rusya ile gerilimi gereksiz tırmandırdığı”, zaten barut fıçısı olan bir yerde hiç tereddüt etmeden “başkalarını da tehlikeye atabilecek adımlar atabildiği” ve zaten çok karmaşık olan bir hareket alanında kaos çıkarabilecek “öngörülemez bir partner” olduğu yönünde.
‘Türkiye ismen ortak’
Financial Times’dan Richard Hass… Batı ile Türkiye arasında her krizde biraz daha hissedilen ve barizleşen bu artan “yabancılaşmayı”; “Türkiye bugün fiilen değil, ismen müttefik olan bir ülke” diye yazdı dün ve ekledi:
“Türkiye bir zamanlar olduğu gibi NATO’nun güvenilir, güçlü ortağı değil. Türkiye bugün fiilen değil ismen ortak. Türkiye Cumhurbaşkanı’nın Rus muhatabı ile liberal olmayan aynı eğilimleri paylaştığı ironisini bir yana bırakamayız. Recep Tayyip Erdoğan Türkiye’si, ABD ve Batı ile Ortadoğu’da aynı hedefleri paylaşmıyor. Evet Türkiye ABD’ye IŞİD’i vurması için İncirlik üssünü kullandırıyor. Ama IŞİD’i vurmak kendi öncelikleri arasında gelmiyor. Beri taraftan da Kürtleri zayıflatmak için elinden geleni yapıyor…”