Yenilmekten daha acısı yenilgiyi bir haksızlık diye görmek ve oradan bir haklılık ilahiyatı çıkarmaya yeltenmektir. Bu, gerçekliğin bilerek saptırılması olduğu kadar bir yanılsamanın peşine gerçek diye takılmak şeklinde de tecelli edebilir. Çoğunlukla ruha işler yenilgi psikolojisi kadar yenmek iştiyakı da. Kişi veya toplum durmaksızın kendisine rakipler icat ettiği gibi başka kişi veya toplumlar aynı gerekçe ile birbirine saldırıp durur. Dolayısıyla patolojik olgusallık içerir bu manzara. Kişinin ve toplumun kafasını karıştırır. Sürekli bir teyakkuz ve yarışma dürtüsü siperde bekler. Ateş ile yangın arasındaki ilişkiye benzediği halde kimsenin aklına suyu düşünmek gelmez. Su can bulmamış ateş demektir çünkü bir anlamda. Doğru yerde ve derecede terbiye edici olan ateş yön ve...