Yaşadığımız son büyük medeniyet krizinin hayata yansıyan bir yönüne de kültür diyoruz. O kültürü bulmaya, oradan ayağa kalkıp yeni bir kimlik kurmaya çabalıyoruz. Bu çabada aydınların getirdiği tekliflerle devletin dayattığı kurallar çatışmasını sürdürüyor. Eğitimde, sanat ve edebiyat yanında sosyal hayatta devlet kendisine göre jakoben bir model üretti ve bunun aydınlar tarafından desteklenmesini bekledi. Doğrusu buna teşne aydınlar da oldu. Kraldan çok kralcı olanları çok gördük. Ne var ki bu aydınlar önce devletin hizasına gelip sonra da onun çemberinde erimekten kurtulamadılar. Sonuçta iyi niyetli bile olsalar, ikinci, üçüncü dereceden derinliğe sahiptiler. Saf, asil ve birinci sınıf entelektüeller yaratıcı muhalefetlerini ve bu kriz karşısındaki önerilerini eser olarak vermekten geri kalmadılar. Sonunda devlet de onlara el uzatmak, barışmak zorunda kaldı.