Paul Lafargue, dilimize ‘Tembellik Hakkı’ adıyla çevrilen kitabında Kapitalizmi kıyasıya eleştirir. Kapitalist uygarlığın hüküm sürdüğü ulusların işçi sınıflarına, ‘çalışma aşkı’ denilebilecek tuhaf bir delilik musallat olmuştur. Birey, çalışan, işçi, kendisi dahil gelecek soyunun bile yaşam enerjisini tüketinceye kadar sürdürdüğü bir çalışma tutkusunun pençesindedir. Dahası din adamları, iktisatçılar ve ahlakçı kanaat önderleri emeği kutsallaştırarak bu aşka hizmet etmişlerdir. ‘Kapitalist toplumda, çalışma her türlü düşünsel yozlaşmanın, her türlü organik deformasyonun nedenidir’. Kısaca, kapitalizm, insanın çalışma istencini kendi kölelik sisteminin altın zincirine dönüştürmüştür. Proleteryanın bu altın zincire duyduğu iştiyak bireysel ve toplumsal sefaletin kaynağıdır. Tatil için geldiğim yerde, kaç gündür, ani yaz sağanaklarının canlı tuttuğu türlü ağaçlar, kuş sesleri, çiçekler, ballanmaya durmuş böğürtlenler hasılı dinginliğin telkini altındayım. Dinlenmenin iklimine bedenen ve ruhun bütün uzviyetinle dahilim. Böyle bir ortamda böylesi bir kitaba dalmanın çelişik ve düşündürücü yanları var.