Ne yazık ki ilk bir Türk bilim insanın temellerini ortaya
koymasına ve 10 yıldır uygulamasını - sonuçlarını kötü bir şekilde
yaşamamıza rağmen bizim aklımıza gelmedi yazmak. New Scientist
dergisinde bir yazar, ABD Başkanı Trump’ın toplumu
bölücü - kamplaştırıcı politikalarıyla, dünyada sosyal psikolojinin
kurucu babalarından Muzaffer
Şerif’in 1950 yıllarında yaptığı
“Hırsızlar Mağarası” deneyi ile
birebir bağlantısını yazdı. Oysa, bir Türk bilim insanının on
yıllar önce ABD’de yaptığı deneyi ve sonuçlarını bugün
yaşadıklarımız bağlamında yazabilmeliydik.
Kamplaştırıcı politikalardan siyasi
iktidar üretmek şüphesiz ki bildiğimiz ve
yıllardır yazdığımız olay..
Nedir bu “Hırsızlar Mağarası” (Robbers Cave)
deneyi, kısaca bakalım: Gruplar arası çatışmayı
tetiklemek
Muzaffer Şerif ve arkadaşları, aynı sosyal koşullara sahip 11
yaşlarında iki düzine genci ayrı ayrı gruplar halinde,
birbirlerinden habersiz, bir kamp yerine yerleştirirler.
Kendilerinden kimliklerini, hiyerarşilerini oluşturmalarını
isterler. Kartallar ve Çıngıraklı Yılanlar gruplarını oluşturur;
bayrak, gömlek, arma gibi kendi “kimliklerini” yaratırlar.
Şerif, daha sonra bu iki grubu bir araya getirir. Amacı
“gruplar arası çatışmanın rekabet, önyargı
ve klişelerle nasıl tetiklendiğini
izlemektir.” Gruplar birbirlerinin varlığının farkına
varır varmaz gerginlik süreci başlar, önceleri çeşitli masum
oyunlarda rakip iki takım gibi hareket eder. Kazananlara ödüller
verilir. Ama kısa sürede rekabet düşmanlığa dönüşür. Aynı yerde
yemek yemek istemezler, birbirlerini aşağılayıcı slogan atar,
şarkılar söyler, bay...