Hukukta “usul ve füru” diye bir kavram vardır. Şimdi “alt
soy-üst soy” deniyor. İnsanlar gibi varlığı devam eden partilerin
de alt ve üst geçmişleri mevcuttur.
CHP, “HF-Halk Fırkası” ismiyle 9 Eylül 1923’te kurulmuştu. Önce,
1924’te isminin başına “Cumhuriyet” kelimesini getirdi, sonra da
1935’te “fırka”yı “parti” yaptı. Geçmiş olarak İttihad-ü
Terakki’nin Talat Paşa ve Cemal Paşa kanatlarının devamıdır.
Türkiye, HF’nin kurulduğu tarihten 1950’ye kadar bir parti
devletidir. Demokrasi yoktur. Seçimler göstermeliktir.
CHP, 12 Eylül 1980 darbesine kadar yaşamıştır. 12 Eylül darbesiyle
MGK-Millî Güvenlik Konseyi, diğer partiler gibi CHP’yi de kapattı.
Yerine HP-Halkçı Partiyi kurdurdu. Bu arada CHP tabanına hitaben
SODEP-Sosyal Demokrat Parti de kuruldu. Bilahare bunlar birleşerek
SHP-Sosyal Demokrat Halkçı Parti adını aldılar.
Partilere 1992’de eski adlarını kullanma imkânı verildi.
MÇP/Milliyetçi Çalışma Partisi, tekrar MHP olduğu gibi SHP de CHP
oldu. AP-Adalet Partisi, DYP-Doğru Yol Partisi adını almıştı ama
eski ismine dönmedi.
II. Meşrutiyetten sonra çok partili hayatın ikinci kere başlaması
DP-Demokrat Parti’nin 1946’da kurulup 14 Mayıs 1950’de iktidara
gelmesiyle oldu. DP, İttihad-ü Terakki Fırkasının muhafazakâr ve
millîci kanadının, Enver Paşa kanadının devamıdır. Aynı zamanda
Kâzım Karabekir Paşa’nın 1924’te de kurmuş olduğu ve İzmir Suikastı
adlı hadisenin patlak vermesiyle 6 ayını bile doldurmadan kapatılan
Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nın da devamıdır.
AP, DYP ve ANAP, DP’nin devamıdır.