Bizde başkanlık sistemleri içinden sadece ABD Başkanlık
sisteminin kusursuz olduğu düşünülür. O sebeple bizim
Cumhurbaşkanlığı sistemi formülü küçümseniyor. Oysa ABD sisteminde
de bazı ciddi sorunlar var ve bizim model o sorunların aşılması
için daha rasyonel çözümler sunuyor...
Özellikle etkili hükümet için yetersiz olduğuna inanılan ABD
anayasal sistemine şu noktalardan eleştiriler yöneltilmekte bugün
bizzat saygın ABD'li hukukçularca...
1) Sistem, etkili ve sorumlu hükümeti gerçekleştirecek karar
alma mekanizmasının üç ayrı unsuru olan başkan, Senato ve
Temsilciler Meclisi üzerinde birleştirici bir parti kontrolünü
sağlamaktan uzaktır...
2) Başkan ve Kongre'nin görev süreleri ile seçimler
arasındaki zaman diliminin kısalığı, liderlere ve yasama organına
bazı temel sorunlara etkili şekilde çözüm üretme ve uygulama
imkânını vermemektedir...
3) Anayasal sistemde, Başkan ve Kongre arasında ortaya çıkan
uyuşmazlıkların giderilmesini sağlayacak bir mekanizma
öngörülmemiştir. Hükümetin hareketsizliği ve başarısızlığına yol
açan böyle durumlarda, tarafların, karşılıklı olarak tartışmak ve
eli kolu bağlı olarak bir sonraki seçimleri beklemekten başka
ellerinden bir şey gelmemektedir...
4) Yürütme ve yasama organları arasında uyumlu işbirliğini
sağlayacak nitelikte hukuki bir mekanizma bulunmadığı gibi, yasama
ve yürütmeyi ortak amaçlar üzerinde birleştirecek bir bağ olan
disiplinli ve sağlam siyasal partiler de yoktur...
5) Mevcut kontrol ve dengeler sistemi, yasama ve yürütme
kuvvetlerinin gerekli durumlarda birbirini durdurmasına ya da
diğerine üstünlük sağlayarak gerekli kararları almasına izin
vermemektedir...
Hükümet sisteminin bu sorunlarının, parlamenter hükümet
sisteminin bazı kurallarından yararlanmak ve mevcut sistemde
birtakım değişiklikler yapılmak suretiyle giderilebileceğini
savunan ve özellikle anayasal reform ve hükümet sistemi üzerine
çalışmalar yapan James Sundquist gibi Charles
Hardin gibi Lloyd Cutler gibi Gerald
Pomper gibi saygın hukuk adamları bu problemlere karşı şu
önerilerde bulunmaktadırlar...
1) Devlet kuvvetlerinin partiler arasında bölünmesi halinde,
kuvvetler ayrılığının devlet organları arasında çatışma ve
çıkmazlara yol açması ihtimali daha yüksektir. Bölünmüş yönetimin
ortaya çıkmasını engelleyen çeşitli tedbirler bulunmakla birlikte,
en etkili yöntem, başkanlık seçimleri ile Senato ve Temsilciler
Meclisi seçimlerinin aynı zamanda yapılmasıdır...