Değerli hocam Şükrü Hanioğlu dün yine kıymetli bir makale
yayınladı bizim gazetede. Türkiye'deki kronik "entelektüel
karşıtlığı" meselesinin hem CHP hem DP geleneğindeki akislerini
anlattı.
Entelektüel tradisyonları zaten çok zayıf olan bir ülkede bir de
anti-entelektüelizm yapmak gelecek nesillerin toplu katliamı gibi
bir olaydır...
Türkiye'nin toplumsal ve siyasal sorunları konusunda kalem oynatan, dil döken bazı kamusal figürler (public figure) var ve hep oldu bu ülkede. Fakat Hanioğlu'nun dediği gibi evrensel örnekleriyle kıyaslanabilecek kamusal entelektüeller (public intellectual) bu ülkede hiçbir dönem yaratılamadı. Bol bol entelektüel görünümlü şarlatanlarımız oldu ama hakikileri hiç olmadı. Şu anda da bu alanda dev bir boşluk var. Entelektüelsiz bir çağdaş toplum olabilir mi? Türkiye bunu nerdeyse "başarmak" üzere...
***Nedenlerini ayrıca tartışmak gerekir ama elit ve entelektüel
kabul ettiğimiz sınıf konusunda Türkiye küresel sıralamada feci
derecede geri bir ülkedir.
Bizim ülkede cahil futbolcu eskilerinin bile kimi ünlü
profesörlerden çok daha zeki ve analitik olabildiğine defalarca
şahit oldum. Bu konuda orta vadede bir umut da gözükmüyor açıkçası.
O yüzden Şükrü Hanioğlu gibi isimlerin kıymetini bilelim diye yazıp
duruyorum...
Bazı memleketlerin entelektüelleri ile geniş halk tabakaları
arasında çok büyük bir beyinsel uçurum vardır.
Kültür ve bilgi seviyesindeki fark havas ile avam arasında o kadar
yüksektir ki o ülkelerin havas zümreleri tepeden bakan bir dille
halklarını aşağılayabilirler. Mesela Pakistan böyle ülkelerden
biridir...
Ne olursa olsun, insanları aşağılamak ayıp ve çok çirkin bir
davranıştır ama o ülkelerde en azından böyle bir hegemonik tavrın
gerçekçi zemini vardır.
Türkiye'de bu zemin de yoktur. Yıllar evvel milletvekili Burhan
Kayatürk'le beraber Pakistan'a gitmiştim. Ziyaret ettiğimiz
parlamentoda bir siyasetçi Oxford İngilizcesiyle bize Pakistan'daki
belli elit okulları ve oradan çıkan insanların küresel seviyede
elde ettiği büyük başarıları teker teker sıralamıştı. Hakikaten
Türkiye'nin çok ilerisinde bir tabloydu bu.
Zaten rakamlar da bunu söylemektedir...