İran bölgedeki üç önemli İslam ülkesinden biri. Tecrübe, birikimi ve geleneği olan bir devlet.
Birikimini menfi istikamette kullansa da köklü bir devlet.
Hatasını çok çabuk anladı ve ustaca bir manevrayla gerginliği azaltmak için seri adımlar attı.
***
Hatırlayın Irak hükümeti İran-Suud krizinde taraflara sükûnet tavsiyesinde bulunan ve aracılık teklif eden bir açıklama yaptı.
Perşembe akşamı TRT El-Arabiyye kanalında yayınlanan Satır Arası programında sunucu bana, Irak hükümetinin arabuluculuk yapıp yapamayacağını başarılı olup olamayacağını ve bunun ne anlama geldiğini sordu.
Ben de Irak hükümetinin bu tavrının aslında İran’ın Suud’a dolaylı barış mesajı olduğu yorumunu yaptım
İran’ın gerginlik istemediğini ve Suudi Arabistan ile arayı düzeltmek için mesaj gönderdiğini söyledim.
***
İran, Suudi Arabistan büyük elçiliğinin ve konsolosluğunun kundaklanmasına göz yumarak ne kadar büyük bir hata yaptığını anladı. Çünkü diplomatik misyonlar düşman devlete bile ait olsa korumak ve güvenliğini sağlamak esastır. İran bunu gayet iyi bilmektedir.
Suud’un ilişkileri kesmesi bir yana kundaklama olayının tüm dünya tarafından kınanması karşısında İran devlet tecrübesini konuşturdu ve ilk adım olarak kuklası konumundaki Irak hükümetinin açıklamasıyla bir mesaj gönderdi.
Tabii bu dolaylı mesaj yetmedi.
***
İran büyük devlet olduğunu gösterdi ve ertesi gün yani Cuma günü bu kez hata yaptıklarını açık bir dille ve ustaca ilan etti.
İran’daki Cuma hutbesi siyasi mesajların verildiği en önemli vasıtalardan biridir.
Tahran’daki Cuma hutbesinde elçilik ve konsolosluğun kundaklanması çok ağır bir dille kınandı.
Tahran Cuma hatibi Kaşani Suudi sefaretine ve konsolosluğuna yapılan saldırıların bir ihanet olduğunu, İran’ın büyüklüğüne ve şanına yakışmadığını söyledi.
Saldırganları suçlu olarak tavsif etti.
***
Yetmedi Ruhani’nin temsilcisi Ahmed Alem lhüda da eylemcileri köktenciler ve fanatikler diyerek suçladı ve saldırının İran’a zarar verdiğini söyledi.
İran haber ajansı da Tahran emniyet müdür yardımcısı Safer Ali’nin görevinde ihmal sebebiyle azledildiğini duyurdu.
Böylece İran Ayetullah Nemr’in idamı konusunda krize sebep olan tavrından dolayı Suud’a zeytin dalı uzatmış oldu. Suudi Arabistan savunma bakanı da savaştan yana olmadıklarını açıklayarak havayı yumuşattı.
Böylece İran Rusya’dan bile daha başarılı bir devlet olduğunu gösterdi.
Rusya hala hatasında direnirken İran hatasını ustaca telafi yoluna gitti.