Ne olduğu kamuoyunda pek anlaşılmazsa da, son dönemde sıkça “Angajman kuralları” sözcüklerini duyuyoruz. Bakıyorsunuz Cumhurbaşkanı, Başbakan, Genelkurmay yetkilileri “Angajman kurallarına göre hareket ettik” derler ama “Angajman kurallarının” ne menem bir şey olduğunu açıklamazlar.
22 Haziran 2012’de RF-4E keşif uçağımız Suriye tarafından Akdeniz üzerinde düşürüldü. İki pilotumuzun şehit olduğu bu olaydan sonra dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, “Angajman kurallarının değiştiğini, sınır ihlali yapan uçak ve helikopterlerin düşürüleceğini” söylemişti. Nitekim sınır ihlali yaptığı gerekçesiyle 16 Eylül 2013’de Suriye helikopteri, 23 Mart 2014’de Suriye’ye ait MİG-23 uçağı düşürüldü. Dün düşürülen SU-24 bombardıman uçağı ise 30 Eylül 2015’de Suriye’ye intikal ettirilen Rusya’ya ait uçaklardan birisiydi.
ONLARCA ANGAJMAN KURALI VARGenelkurmay Başkanlığı’ndaki görevi sırasında angajman kuralları
konusunda çalışanlardan birisi de 45. Donanma Komutanı Oramiral
Nusret Güner’di. Kendisine “Angajman kuralı nedir?” diye sorduğumda
şu karşılığı verdi:
“Bilgisayarların yeni yeni kullanılmaya başlandığı dönemde, bir
şeye itiraz ettiğinizde, aldığınız cevap ‘Ne yapalım, bilgisayar bu
sonucu verdi’ deniliyordu. Halbuki gerçek, bugün artık bilindiği
üzere çok farklıydı. Bilgisayara o konuyu nasıl programlamışsanız,
bilgisayarınız da ona göre cevap veriyordu.
Angajman kuralları için de aynı husus geçerlidir. Genellikle, üst
makamlardan (Başbakan, Genelkurmay Başkanı, Kuvvet Komutanı) izin
veya onay almak için sürenin çok kısa olduğu durumlarda, nasıl
hareket edileceğini emretmek, belirtmek veya talimat vermek için
bir dizi angajman kuralları hazırlanır. Örneğin, çok basitçe;
A-1: Askeri uçak yönünü ülkemize çevirmiş, geliyorsa, sınırdan 20
mil mesafeden itibaren telsizle ‘ikaz et’.
A-2: Askeri uçak atış kontrol radarını bizim uçağımıza kilitlemiş
ve 4 milden daha fazla yaklaşmış ise ‘ateş et.’
A-3: Yabancı askeri uçak sınırımızı 500 metre ihlal etmiş ise ‘ateş
et’ vb.
Bu şekilde, karşılaşılabilecek durumlara göre neler
yapılabileceğini ortaya koyan onlarca angajman kuralı hazırlanır ve
bunun için kimlerin yetkilendirildiği belirtilir. Örneğin, A-1 ve
A-2 kurallarının uygulama yetkisi devriye uçağı pilotuna, A-3
kuralı yetkisi Genelkurmay Başkanı’na verilebilir. Özet olarak,
angajman kuralları, önceden hazırlanmış, o durumla
karşılaştığınızda ne yapmanız gerektiğini belirten, yetkililerin
daha önce size verdikleri emirlerdir.”