Hakim ve savcılarında katkısıyla, Hakimler ve Savcılar Kurulu
(HSK) tarafından hazırlanan ve büyük önem verilen “Türk
Yargı Etiği”ni Adalet Bakanı Abdulhamit Gül, HSK
Başkanvekili Mehmet Yılmaz, yargı mensuplarının katıldığı törende
açıkladı. Bildirgedeki gibi bakan da yargı bağımsızlığı ve
tarafsızlığının önemini anlattı.
HSK Başkanvekili Mehmet Yılmaz, etik ilkelerin belirlenmesi
üzerinde önemle duruyordu. Nihayet ilkeler belirlendi, kitapçık
halinde bütün yargı mensuplarına gönderildi. Şimdi, yargı
mensuplarından o ilkelere uyması isteniyor. Tabii rahat
bırakılırlarsa.
KİM KARŞI ÇIKAR?
Bildirge hazırlanırken konular 8 başlıkta toplanmış. Her
başlığın içi kapsamlı bir biçimde kısa, öz cümlelerle doldurulmuş.
Başlıkları sıralayalım:
1- Hakim ve savcılar; insan onuruna saygılıdır, insan haklarını
korur ve herkese eşit davranırlar. 2- Bağımsızdırlar. 3-
Tarafsızdırlar. 4- Dürüst ve tutarlıdırlar. 5- Yargıya olan güveni
temsil ederler. 6- Mahremiyeti gözetirler. 8- Yetkindir ve
mesleklerinde özenli davranırlar.
Bildirgenin madde başlıkları önemli ve anlamlı. Bildirge, Türkiye
Cumhuriyeti hakim ve savcılarının izleyecekleri etik ilkeleri
belirleyen bağlayıcı bir belge. Hakim ve savcılar, bu bildirgede
belirtilmeyen bir durumla karşılaştıklarında, takip etmeye onur ve
vicdanları üzerine söz verdikleri ilkelerin ruhuna uygun
davranacak. Türk Yargı Etiği Bildirgesi; hakimler ve savcıların,
adına karar verdikleri Türk Milleti’ne ve onun her bir ferdine
verilmiş söz olarak kabul edilmeli. Bunlara kim karşı çıkar?
HAKİMİN VASIFLARI YAZILMIŞ
1870’lerde yürürlüğe giren Mecelle’de “Hakimin
vasıfları” başlıklı 1. fasılda Madde 1792’de
“Hakim; hakim, fehim, müstakim, emin, mekin ve metin
olmalıdır” diye açıklanıyor. Bir hakimde olması gereken
özellikler sayılırken kullanılan sözcüklerin ne anlama geldiğine
bakalım:
Hakim: Alim, bilgin, haklı ve haksızı ayırıp hak
ve adalet üzere hükmeden. Fehim: Akıllı, zeki,
anlayışlı. Müstakim: Doğru, eğri olmayan, hilesiz,
temiz, dürüst. Emin: Emniyetli, kendine inanılan,
itimat edilen, güvenilir. Mekin: Vakarlı,
temkinli, yerleşmiş, oturmuş, sakin. Metin:
Sağlam, kendine güvenilir olan, metanet sahibi, dayanıklı.
Bir de daha az bilinen başka bir madde daha var: Madde 1812:
Hakimin zihni; gam, keder, açlık veya uyku basması gibi sağlıklı
düşünmeye engel olabilecek bir arıza ile belirsiz veya düzensiz
hale gelirse hüküm vermeye girişmemelidir.
Mecelle’nin tarif ettiği nitelikte hakimlerin gün geçtikçe
azaldığını yine yargı mensuplarından dinliyoruz. Mesleki zayıflama
birçok alanda olduğu gibi yargıda da mevcut. Hakimler özellikle
siyasetin karıştığı davalardan bıkmış,yorulmuş. Vereceği kararın
ardından başına gelecekleri biliyor. Mecelle’nin tanımına uyan ve
ona göre karar veren hakim, güvencesiz olduğunu, hakim teminatının
bulunmadığını yaşanan örneklerden de biliyor.
NE HALE GETİRİLMİŞ?