İlk tanzim satış mağazasını 1973-1980 yılları arasında görev yapan CHP’li İzmir Belediye Başkanı İhsan Alyanak açmıştı. Ceyhan Demir’in başkanlığı döneminde de açılan 7 mağazayla birlikte sayı 25’e çıkarılmıştı. Satışlar belediye bünyesindeki Tanzim Satışlar Müdürlüğü eliyle yürütülüyordu. ANAP’lı Burhan Özfatura döneminde TANSAŞ şirketi kuruldu ve hizmet bu şirket eliyle yürütüldü. Ancak, uzun sürmedi, Özfatura TANSAŞ’ı sattı. Çünkü, özelleştirmenin başsavunucusu ANAP’tı.
AKP iktidarı, üreticiyi desteklemek, girdi maliyetlerini azaltmak yerine ithalatı seçiyor, üretimden soğutuyor. Sebze ve meyve fiyatlarındaki artışın da çaresi olarak Ankara ve İstanbul’da tanzim satış noktaları kuruyor. Hani bir dönem eleştirdiklerini kendileri yapmaya çalışıyorlar ama bunun yasal dayanağının da yine AKP döneminde kaldırıldığını anımsamıyorlar. “Devlet domates, biber, patlıcan mı, satar? Devlet et, süt satışıyla uğraşır mı?” diye diye Sümerbank’ından Et Balık Kurumu’na, Süt Kurumu’ndan tanzim satış mağazalarına kadar her şey özelleştirildi. Şimdi, onların yerine benzerleri açılıyor.
O YETKİYİ AKP KALDIRDI
Siyasi iktidar, meyve ve sebze fiyatlarında indirim sağlayabilmek için belediyelere tanzim satışı yaptırmak istiyor. Karşılaşılan sorunu hızla çözümleyebilmek için uygulaması eski yıllara dayanan, uzunca bir dönem de uygulamada kalmış olan belediyeler aracılığıyla yapılan tanzim satış yöntemini anımsatıyor.
Belediyelerin tanzim satış noktaları açmalarını iktidar istiyor ama AKP hükümetleri döneminde mevzuatta yapılmış köklü değişiklikleri de göz ardı ettiği anlaşılıyor. Çünkü, halen yürürlükte olan 5393 sayılı Belediye Kanunu’nda, belediyelere doğrudan tanzim satış yapması, bu amaçla bütçeden ödenek ayırmak suretiyle fon oluşturması vb. görev ve yetki veren bir hüküm bulunmuyor.
Belediyelerle ilgili gelişmeleri yakından izleyen emekli Mülkiye Başmüfettişi Mahmut Esen’e sorsalar, o uzmanı olduğu bu konuda şunları söyleyecekti: