Bu tür önemli yıldönümleri kapsamlı muhasebeler yapmak, “Nereden nereye geldik” sorusu üzerinde düşünmek, “Nerede başarılı, nerede başarısız olduk” başlıklarında dürüst özeleştirilerde bulunmak için yararlı bir vesiledir.
Kuşkusuz bu vesileyi değerlendirirken, 19 Mayıs 1919 tarihinde Bandırma Vapuru’ndan Samsun’un Tütün İskelesi’ne ayak basan kahramanların bugün hayatta olsalar kendilerini karşılayacak olan tabloya bakınca ne hissedecekleri üzerinde bir fantezi olarak tahminlerde bulunmakta hiçbir mahsur yoktur.
Aslında beni bu yönde düşünmeye sevk eden biraz da Çınar Oskay’ın önceki gün ‘Hürriyet Pazar’ ekinde Galatasaray Üniversitesi öğretim üyesi değerli tarihçi Prof. Ahmet Kuyaş’la yaptığı mülakattaki bir sorusu ve hocanın verdiği yanıt oldu. Çınar, Prof. Kuyaş’a şöyle soruyor: