Mark Twain’in dediği gibi gerçek ayakkabılarını giyerken yalan dünyanın yarısını dolaşabilir. Bir “gerçekçiğin” doğrululuğunu araştırmak için çok az çaba gösteririz. Söylenti ve dedikoduları genelde sorgulama adetinde olmadığımız güvendiğimiz arkadaşlarımızdan duyarız. Haberleri ise sadece haberleri dinlemek için açarız ve genelde sunulan bir gerçeğin yanlış taraflarını irdelemeye hazır değilizdir. Gerçekçikler çoğunlukla iknaya karşı koyduğumuz savunma barikatlarımızın arasından sıyrılıp geçiverir. Bir gerçekçiğin doğruluğunu araştırmaya kalksak bile bu genellikle zordur. Gerçekçikleri kabul ederiz çünkü bunlar genelde psikolojik ihtiyaçlarımızı karşılar. Pek çok gerçekçik eğlendiricidir ve böylece dikkatimizi çeker. Gerçekçiklerin en iyileri en temel korkularımızı ve endişelerimizi rasyonalize edip onları doğrulamamıza yardımcı olur. Bir gerçekçik yayılırken genelde psikolojik ihtiyaçlarımıza daha iyi hizmet etmek üzere değiştirilip bezenir.
Gerçekçikler bir ön ikna olarak görev görürler. Gerçekçikler sosyal gerçekliği yaratır. Dünya hakkındaki görüşümüzü inşa ederken kullanılan parçalar olarak görev görürler. Böylece gerçekçikler dikkatimize yön verir ve dünyayı nasıl yorumlamamız gerektiğini söyler. Gerçekçiğin yalan olduğu ortaya çıksa bile yine de ilgi ve düşünme yönünü tayin edebilir.
(Propaganda Çağı-İknanın Gündelik Kullanımı ve Suistimali/Anthony Pratkanis-Elliot Aronson)
*
Singapur’da yaşayan bir Çin göçmeni ve bir Hint kökenli Singapurlu, kokusunun duvarlardan sızması üzerine, köri pişirme hakkı üzerine kavgaya tutuşurlar. Çinli, komşusunun, tipik Singapurlu tarzında sürekli olarak, kimseye aldırmadan körü pişirdiği kanısındadır. İkili aralarındaki anlaşmazlığı çözmek amacıyla bir arabulucunun karşısına çıkartılırlar. Bir anlaşmaya varılır: Hintli ancak komşusu şehir dışına çıktığı zaman köri pişirecektir. Olay burada kapanır, ta ki günün birinde arabulucu hikayeyi açığa vurana kadar. Singapur’da yaşayan Hint topluluğu Çinlilerin kendilerine ne zaman köri pişirip ne zaman pişiremeyecekleri fikrini dayatması fikrinden öfkeye kapılır. Ulusal köri pişirme günü ilan edilmesiyle başlayan süreç binlerce beğeni alır. Tüm ülkenin ilgisini üzerinde toplayan sanal bir harekete dönüşür. Köriye ilişkin online ajitasyon kitlesel sokak gösterilerine dönüşmedi ama yine de bu söylem o tarihte oldukça yoğun eleştiri topladı. Aslında Singapur’daki protestoların köriyle ilişkisi pek azdı daha çok ülkeye gelip işlerini ellerinden alan yabancılarla ilgili endişelerin çoğalmasından kaynaklanıyordu. Bu gündemi canlı tutma gayretindeki muhalefet grupları körügatei kolayca istismar edilecek bir olay olarak gördüler. (Yeni Dijital Çağ/ Eric Shcmidt- Jared Cohen)
*