Dünya üzerinde belki birkaç yüzyılda bir görülebilen çapta bir dehanın, ona bir tarafta Mustafa Kemal diğer tarafta ise Atatürk diyenlerin kamplaşması çerçevesinde tartışılması ilk bakışta gereksiz gibi gelse de aslında mutlaka yapılması gereken kaçınılmaz bir tartışmadır..
Kaçınılmazdır çünkü o bir deha olduğundan son derece karmaşık olan kendi ruhunda çelişkileri barındıran tarihi bir kişiliktir. Her deha gibi karmaşık ve zor anlaşılır olduğundan farklı düşüncelere sahip olan insanların kendilerine uyan özellikleri onda bulabilmeleri ve kendi doğrularının tek doğru olduğunu sanmaları belki de kaçınılmazdır.
*
Bu büyük deha tarihe damgasını vurmaya giriştiğinde o tarihsel koşullar belki de yüzyılların en karmaşık en zorlu koşullarını içeren bir dönemindeydi.
Yüzyıllara damgalarını vurmuş ve dünyada düzeni sağlamış imparatorlukların sona erdiği ve yerine neyin ve nasıl konulacağının tam bilinemediği bir belirsizlikler dönemiydi o aslında.