Bu ifade Brookings Enstitüsü'nden Neo- Con'ların teorisyeni
Robert Kagan'a ait: "Trump, ticari anlaşmazlıklar, İran nükleer
sorunu, NATO savunma bütçesi hatta Kuzey Kore krizi gibi konularda
diğer ülkeleri kendine boyun eğdirtmeye çalışıyor."
Kagan'a göre Trump bu adımları atarken, kendinden önceki ABD
başkanlarının ahlaki, ideolojik ve stratejik çizgileri de göz ardı
ediyor. Dün geceden itibaren başlayan dünya ticaret savaşında 2
trilyon $'lık maliyeti üstlenecek olan Çin'in karşı saldırıya
geçtiği gün bu analizin ABD'li bir düşünce kuruluşunca yapılıyor
olması ise son derece ilginç.
Trump sonrası dünyada hasar tespiti özetine bakıyoruz;
Trans-Pasifik Ortaklık Anlaşması, BM Paris İklim Değişikliği
Sözleşmesi ve İran nükleer sorunuyla ilgili kapsamlı anlaşma gibi
bir dizi uluslararası sözleşme bitirildi. BM Eğitim, Bilim ve
Kültür Örgütü (UNESCO) ve BM İnsan Hakları Konseyi'nden
çekildi.
Yetmedi, Dünya Ticaret Örgütü'nden ayrılmayı dillendirdi; AB,
Kanada, Meksika, Çin, Japonya ve Güney Kore ve Türkiye dâhil olmak
üzere farklı ülkelere karşı "ticaret savaşı sopasını" sallamaya
başladı. OPEC benzeri kendi sözünü dinlemeyen bütün
organizasyonları cezalandırmakla tehdit etti.
Dünyayı tedirgin eden "süper holigan bir haydut" ifadesiyle
şekillenen bu saldırganlık ve tehdit alanında Türkiye de var.
Uluslararası kurumları zayıflatıp, uluslarüstü güç olarak ABD'yi
kurgulama niyetindeki Trump'un gezegenin sağlığını bozduğu algısı
artık çok daha fazla ulus tarafından kabul görüyor.
Geçen yazımda, "ticaret savaşına dair planınız var mı?" diye
sormuştum. 2 gün boyunca gelen mesajlardan anladığım, başta kamu
olmak üzere ekonomi STK'larımız ve büyük şirketlerimiz, hatta
ticaret savaşının ön cephesindeki 71 bin ihracatçımızın çatı örgütü
TİM'in böyle bir hazırlığı dahi yokmuş.
2 trilyon dolarlık faturanın dünya ticaretinde oluşturacağı
dalgalanma, Türkiye sahillerini de etkileyecek oysa... Bu ticari
tsunami, belki de Kagan'ın işaret ettiği, süper haydut devlet olma
yolunda ilerleyen ABD'nin "holiganlıkla suçlanan" başkanı Trump'un
ataklarıyla sıcak çatışmaya da dönüşebilir.
Türkiye, büyükelçiliğini Kudüs'e taşıma sürecinde Trump'a karşı
çıkmış, "dünya 5'ten büyüktür" söylemini BM oylamasında "dünya
dolardan da büyüktür" neticesine vardırmış bir ülke... Çin
üzerinden açılan ticaret savaşı, Trump'un bu tutumu yüzünden yeni
ittifaklar ve farklı cepheler geliştireceğe benzer. Korumacılık
rüzgârını kasırgaya çeviren ABD'nin bu adımlarla dünya ülkeleri
yanı sıra kendi halkına vereceği zararı kestirmek hayli zor
görünüyor.