Ne söylediğimizden ziyade, ne yaptığımız önemli... Neyi, neden
yaptığımız ise daha da önemli... Çeyrek asırdır dilimize yerleşen
bir kelime var:
Ekosistem... Bir bölgede bulunan canlı, cansız varlıkların
karşılıklı oluşturdukları sistemin adı...
Bir düzeni ifade ettiği kadar bu sistem çerçevesinde oluşan her
şeyi tanımlar ve etkileşimle gelişen olgular sayesinde birlikte iş
yapma, daha fazla üretme, katma değer sağlama sonucuna götürür
bizi...
Eğer sistemin unsurları aynı yönde hareket etmez ve bu
beraberlikten bazıları bireysel kazanç kurnazlığını seçerse, en iyi
tasarlanmış ekosistem, bir anda egosistem halini alır.
Birlikte iş yapma kültürünün gelişmediği ortamlarda ekosistem
arayışları ne yazık ki lafta kalıyor. Üniversite sanayi
işbirliğinin yurtdışındaki başarılı örneklerine bakıp benzer
ekosistemleri burada geliştirme gayretimizin akametini izliyorum;
su ile zeytinyağı birlikteliğinden ekosistem değil egosistem
doğuyor.
Nedir bu egosistem? Nimeti alıp külfeti öteleme kurnazlığı...
Sorunu, kendi sorumluluk alanının dışına itme kolaycılığı...
Ekosistemin değer üreten parçası olmak yerine kendi egosunu besleme
vasıtası haline getirme ahmaklığı...
Eğer bir sistem içindeki elementler, her biri yetkinlik alanında
kalırken bir başka kabiliyet kümesiyle işbirliğine girerse bu
sistem çok hızlı büyüyor, kapsadığı insanları, kurumlar, firmalar
ve habitatı zengin ediyor.
Bunun tersi de geçerli ki buna ben egosistem diyorum.
Geçen hafta Urfa'daki ayakkabı kümelenmesinin nüvesini kuran
FLO'nun tesislerini geziyordum. Giymekten başka ayakkabı bilgisi
olmayanları alıp eğiten ve onlarla bir endüstri kuran Mehmet
Büyükekşi ve Mehmet Ziylan ile fabrikadaki toplantıda, dünyada ilk
10 hedefi doğrultusunda ayakkabı kümelenmesine dair gayreti
gördüm.
Büyükekşi 2023'te 30 milyon çift üretimden, 20 bin nitelikli
istihdamdan söz ediyor ve rakiplerine sesleniyor: "Elemanlarımı
alabilirsiniz." Neden? "Çünkü" diyor;
"Ekosistem oluşursa hepimiz kazanacağız.
Burada firma egolarına yer yok, Türkiye optimaline yer var." Bir
yerde kulağınıza ekosistem kelimesi çalınıyorsa lütfen o sistemdeki
egoları gözlemleyin.
O egoları besleyen rutinleri belirleyin ve şişirilmiş egolarla bir
yere varılamayacağını aklınızda tutun.