Eğer üretmezsen, götürülür. Ben de öyle yaptım ve her ağustosta
taşındığım Buzpınar'a, Çaykara'dan şişe süt götürdüm. Bu, dostum
rahmetli Ömer Lütfi Mete'nin "İtfaiye Yanıyor" kitabındaki gibi
garip ama gerçek...
Yangını söndüren itfaiyenin kendisi yanıyorsa, ortada daha derin
sorun var demektir. Yayla çiçeğiyle otlayan ineğin süt ürettiği
endemik zengini meralar dururken oraya ilçeden süt taşımak ta
öyle...
Yayla turizmi, şimdilerde şöhret bulan yeni bir akım... Türkiye'nin
farklı zenginlik alanları, giderek rağbet görüyor. Bu, şüphesiz iyi
bir haber... Hem turizm hem de yerel ekonomiler için altın
fırsat.
Sorun şu ki altın yumurtlayan tavuğu daha gıdaklamadan kesmek
üzereyiz. Tatilim sürecinde Artvin Maçahel'inden Rize ve Trabzon ve
Bayburt yaylalarına dek fazlaca dolaştım, gözlem yaptım.
Bu yıl fark ettiğim, meralardaki hayvan azlığı oldu. Tek tük
büyükbaş ve nadiren koyun- keçi sürüsü... Sütün kilosu mu? O kadar
az üretiliyor ki yaylada hayvan besleyenler, süte 7 lira, yağa 45
lira istiyor.
Yaylalar, hızla betonlaşırken geleneksel varoluş sebepleri
değişiyor. Yaylacılık, şehir hayatından kaçıp dağlarda konut
yapmaya dönüştü. Beton kamyonları dağın tepesine 3-5 katlı kent
binaları diker oldu.
Kısaca, yaylaları değerli kılan, sadece irtifası, temiz havası
değil, oradaki habitat ise biz bunu kaybeder olduk. Üstelik yayla
turizminden böylesine fazla beklentimiz oluşmuş iken.
Çare? Betonlaşmayı durdurmalı, yapılan beton binaları ahşapla
kaplatmalı, yaylada hayvan beslemeyi ve üretimi yeniden
canlandıracak projeler desteklenmeli...
Aksi halde yaylalar, 2-3 haftalığına piknik alanı gibi kullanılan,
üstelik bu sırada doğayı betonla, çevreyi poşetle kirlettiğimiz
beldeler haline getirir, gelen turisti de büyük hayal kırıklığıyla
geri çeviririz.
Abartıyor muyum? Böyle düşünenler, beton havuzlu site halini alan
Uzungöl, geleni kazıklayıp asla hizmet vermeyen Ayder'den dönen
aldatılmış turistlerin dilinden düşürmedikleri cümleyi duysun: "Bir
daha gelmeyeceğiz, gelmek isteyeni de caydıracağız."
Oysa bu cennet vatanı "cinnet vatana" çevirenlere dur deyip,
yaylalarda süt üretmeye başlarsak, yayla turizminden Türkiye çok
fazla zenginlik kazanacaktır.