O gece ile ilgili ileride muhakkak sinema filmleri çekilecek. Akademisyenlerin araştırma konusu olacak. Dünyanın; anlamak ve idrak etmek istedikleri sorulara, cevap o gece içinde aranacak hiç kuşkusuz!
Çanakkale ruhunu; halen işgale gelen ittifak güçlerinin anlamadığı gibi, hatta çaresizliklerini itiraf ettikleri gibi, o gecenin kahramanı olan bu yüce Milleti de, tekrar tekrar öğrenmeleri gerektiğini itiraf edeceklerdir.
O geceye giden serüvende peki biz neleri gözardı ettik. Toplumca, milletçe biz neyi göremedik. Devletin hangi dinamikleri, bu felaketin, bu işgalin kodlarını okuyamadı. Veya “neden geç refleks verdi” soruları, tam bir senedir beni yoran sorulardır. Bu yorucu ve kendimizi eleştiren sorular, tablodaki eksikleri idrak edip, yerine doğruları koyana kadar, bizi yoracaktır.
15 Temmuz’da milletin feraseti, aklı ve