Sistem konuşmalarında sıkça dile geliyor: “Türkiye tipi Başkanlık Modeli” şeklinde...
Bu vurguyu, “doğal hukuk” çağrısı olarak okumak mümkün. Her ne kadar doğal olana dair soyut ve genel önerilere işaret ediyor olsa da. Bu genel ve soyut vurguyu, “tarihi bakış”la somutlamak mümkündür elbet. Meseleyi biraz daha ritmik hale getirmek istersek, karşımıza bu sefer de tarihi deneyimlere yaslanmak imkanı çıkar zira... Yani; doğallığını, kendiliğinden, kendi hayati/tarihi tecrübelerinden çıkarırken, evrensel insani kazanımları da ıskalamadan yürüyebilmek hukuk ve adalet yolunda...
Tarihi deneyim deyince; 1. ve 2. meşrutiyetlerden 1876’dan bu yana çizegeldiğimiz önemli bir parlamento geçmişimiz var. Anayasacılık geçmişimiziyse 1808’e Sened-i İttifak’a kadar götürebiliriz. “Devlet iktidarını kısmen de olsa denetlemeyi maksat edinmiş” ilk evrak olarak ciddi bir tecrübedir bu senet... Aynı Sened-i İttifak’ın, yenilenen ordu/yönetim ilişkisinin yol açtığı buhranlar ve kopmaya yüz tutmuş merkez taşra ilişkisi gibi sistem tıkanmalarının üzerinden çıktığını biliyor muyuz?... Aynı Sened’in kanlı bir Saray darbesi sonucu, 3. Selim’in katli sonrasında imzalanabildiğini de önemli bir not olarak düşelim... Hukuk tarihi dramatik olayların üzerinden işler.
Bu notu niçin düştük?
Çünkü toplumlar, canları sıkıldığı için veya moda olduğu için, laf olsun torba dolsun için sistem değişikliğini konuşmazlar... Muhakkak ki yaşanan bir takım tıkanıklıklar, bir takım hayati zorluklar vuku bulmuştur ki, bunu aşmak konusunda mevcut yapı yetersiz kalmıştır...