“Milli kahramanlık ve bilincin kıymetli eseri olan aziz cumhuriyetin, bugünkü ve yarınki neslin demir ellerinde her an yükselip sağlamlaşacağına itimadım (güvenim) tamdır.” (Atatürk, 1927)
Bugün 29 Ekim 2018 Pazartesi…
Tam 95 yıl önce bugün, 29 Ekim 1923 Pazartesi, akşam saat 20.30’da Büyük Millet Meclisi cumhuriyeti ilan etti.
Böylece bin yıldan fazla bir zaman sonra Türk Milleti, kendi
iradesini kendi eline aldı.
Peki, ama cumhuriyet nasıl ilan edildi?
Atatürk, cumhuriyeti ilan ettirebilmek için nasıl bir strateji
izledi?
Peki ya, 95 yıl önce o pazartesi günü neler oldu?
İşte gün gün, saat saat cumhuriyetin gerçek hikâyesi…
24 EKİM ÇARŞAMBA
11 Ağustos 1923'te İkinci Meclis açıldı.
Fethi Bey (Okyar) hükümeti kurdu.
Başbakan Fethi Bey aynı zamanda İçişleri Bakanlığı'nı da
yürütüyordu.
Bakanların tek tek meclis tarafından seçilmesi mecliste
karışıklığa yol açtı. Çok geçmeden muhalifler, Fethi Bey'i ve
onun başkanlığındaki Bakanlar Kurulu'nu çok ağır biçimde
eleştiriye başladılar. Atatürk'ün dediği gibi, bakan
olamayanlar bakan olanları eleştiriyordu.
Bu arada yeni mecliste eski Başbakan Rauf Bey'e bağlı bir
muhalefet de filizlenmeye başlamıştı.
İşte tam o sırada Atatürk harekete geçti. Nutuk'taki
deyişiyle, “Uygulanması için sıra beklediğim bir düşüncenin
uygulanma zamanı gelmişti. Bunu itiraf edeyim.”
Atatürk, Fethi Bey'den İçişleri Bakanlığı görevini bırakmasını
istedi.
Fethi Bey, 24 Ekim'de İçişleri Bakanlığı görevini bıraktı.
Ali Fuat Paşa da aynı gün Meclis İkinci Başkanlığı'ndan
ayrıldı.
Boşalan bu yerler için mecliste kıyasıya bir yarış başladı.
25 EKİM PERŞEMBE
Halk Fırkası Grubu, muhaliflerden Rauf Bey'i Meclis İkinci
Başkanlığı'na gıyaben aday gösterdi. Yine
muhaliflerden Sabit Bey de gıyaben İçişleri Bakanlığı'na aday
gösterildi. Atatürk, Rauf Bey'in Meclis İkinci
Başkanlığı'na, Sabit Bey'in de İçişleri Bakanlığı'na aday
gösterilmelerini muhaliflerin karşı hamlesi olarak
değerlendirdi.
26 EKİM CUMA
Atatürk kabineyi Çankaya'da topladı. Yapılan durum
değerlendirilmesinden sonra kabinenin istifa
etmesine karar verildi. Orduların başında bulunan Genelkurmay
Başkanı Fevzi Paşa hariç herkes istifa
edecekti. İstifa eden vekiller, meclis tarafından yeni kabineye
seçilmeleri halinde bu görevi de kabul
etmeyeceklerdi.
Atatürk, önce Meclis Hükümeti Sistemi'nin zayıflığını herkese
gösterecek, sonra da bu sorunu aşmak
için rejim değişikliğini gündeme getirecekti. Plan buydu.
27 EKİM CUMARTESİ