Abdestinizden şüpheniz mi var

Adnan Menderes’in yaptığı gibi…
Turgut Özal’ın yaptığı gibi…
Erdoğan’ın yaptığı gibi…
Osmanlı da, İngilizlere sonsuz imtiyazlar tanıyan 1838 ticaret anlaşmasıyla piyasasını Avrupa’nın açık pazarı hali­ne getirerek yıkıma uğrattı.
Bu anlaşmaya “capo d’ope­ra”/şaheser diyen İngiltere Dı­şişleri Bakanı Henry Palmers­ton, İstanbul’daki büyükelçisine yazı göndererek şu direktifi verdi:
“Serbest ticaret yoluyla Sul­tan’ın tebaasının servet ve refahı artacak, sanayi önemli gelişme gösterecek. Türkiye bu anlaşma­yı uygulamakla, Batı uygarlığına girecek. Gereken kişilere bunları anlatınız…”
David Urquhart gibi ata­şeler, Alexandre Blacque gibi gazeteciler devreye sokuldu. D.Urquhart, -II. Mahmut’un çok etkilendiği- A. Ba­cque’nın “Moniteur Otto­man” adlı gazetesinde şunu yazdı:
– Osmanlı Devleti eski eko­nomi ve maliye uygulamaları tarihin çöp sepetine atmalı;
– Özellikle ticaret tekellerini ve iç gümrükleri kaldırmalı;
– Dış ticareti hemen serbest bırakmalı;
– Gümrükleri çok düşük tut­malı…
Ve:
Maalesef Osmanlı buna inandı…
Aynı Menderes, Özal ve Erdoğan gibi…
Hepsinde de üretmeyen ancak çok tüketen bir ülke haline getirildik.
Yaklaşık 180 yıl önce buna karşı çıkanlar da oldu:
Nakşibendi Gümüşhanevi Tekkesi’nin kurucusu Ahmet Zi­yaüddin Efendi (1813-1893), bir tüccarın oğlu ve müritleri­nin çoğunun esnaf olması sebebiyle ticari yıkımı hemen fark etti. Osmanlı pazarının ya­bancı sermayenin eline geçişini engellemek için;
– Yerli sermaye birikim...

YAZININ DEVAMI