Kemal Kılıçdaroğlu son dönemde “milliyetçilik” vurgusu yapıyor. Milliyetçiler ile toplantı yapıyor. Milliyetçi danışman alıyor…
Şaşılacak bir durum yok; 1927 yılından beri CHP'nin oklarından biri milliyetçilik…
Ama. “Milliyetçi” tanımı yıllardır hep tartışma konusu oldu:
Modern milliyetçi düşünce Fransız Devrimi (1789) fikirlerinden doğdu. İlk milliyetçi hareketler Napolyon'un işgali (1804-1815) altındaki Prusya/Almanya'da doğdu. Osmanlı'ya karşı 1821'de ayaklanan Yunan milliyetçileri kavramın Avrupa'da yayılmasına sebep oldu.
Fakat. “Milliyetçilik” tanımında sorun çıktı. Fransız ve Alman milliyetçiliği diye ayrım yapıldı.
Fransız milliyetçiliği kültüreldi; ait olduğu milletin varlığını, bütünlüğünü, ilerlemesini ve gelişmesini savunan politik düşünce sistemi idi. Devrimle iktidara ortak olan burjuvazinin kendi pazarını dış etkenlere karşı korumasıydı.
Alman milliyetçiliği ise doğuşla, ırkla, kanla bağlantılıydı…
Ya Osmanlı'da?
Kozmopolit Selanik merkezli İttihatçılar, Fransız ekolü kültürel milliyetçilikten yanaydı. Öte yandan:
Akyiğitzade, Akçura, Maksudi, Ağaoğlu gibi Rusya göçmenlerinin Orta Asya kökenli milliyetçiliği Alman ekolüne yakındı. Kaybedilen topraklar, arkadan saplanan “hançer” Osmanlı'daki milliyetçiliği militanlaştırdı…
Ya Cumhuriyet?
Milliyetçilik tezleri, Selanik'teki ilk dönemdeki kültürel görüşlere dönüş yaparak anayasal nitelik kazandı. Irk ayrımı yapmadan hukuksal anlamda “Türkiye halkına Türk” denildi. Durkheim çizgisindeki Ziya Gökalp'in “Türkçülük” anlayışıydı bu…
Atatürk, bu anlayışa, kendine muhalif gördüğü (264 şubesi olan) -“Turancı”- Türk Ocakları'nı kapattı.
ABD'de başlayan finans krizi, 1930'larda Türkiye'de milliyetçilik anlayışını “Orta Asya kökenine” döndürdü. Sadece antropoloji alanında kalınarak ırk milliyetçiliğine yönelinmedi. CHP, 1931 yılında programına şunu ekledi: