Kabadayı tarihi konusunda ülkemizde pek çalışma
yapılmadı. Refi’ Cevat Ulunay gibi popüler
tarihçiler kabadayıları sadece renkli ifadelerle
tasvir etti!
Kazın ayağı öyle değil…
Kabadayı sözcüğünün
kökeni ve anlamı konusu bile karışık.
Kimileri Arapçada “almak-tutmak” manasındaki
“kabz” kökünden ileri geldiğini sürüyor. Kimileri
ise kökenin Türkçe “kaba-dayı” olduğu savunuyor:
Yeğenlerini koruyan aile ferdi…
Osmanlı’da kabadayıların ne zaman ortaya çıktığı
da belirsiz. Bir iddiaya göre, Yeniçeri Ocağı’nın
1826’da kaldırılmasından sonra çıktı.
Detaya boğmayayım…
Kabadayılar, hiç görülmemiş
kadar geniş ölçüde bir statüyü II. Abdülhamit
döneminde kazandı!
Yıldız Sarayı’nın “onayıyla”
kabadayı ile devletin kolluk
güçleri ilişkisi iç içe geçti. Bu dönemde kabadayılar
“altın çağını” yaşadı!
Meselenin asayişten çok siyasi ayağı vardı:
Meraklılar bilir; Osmanlı’da “Tophane
kabadayıları” meşhurdu. Niye?
Tarih:
14 Eylül 1859.
– Aralarında; Süleymaniyeli Şeyh Ahmed Efendi,
Tophâne Müftüsü Bekir Efendi, Fâtih Medresesi hocalarından Nasûhî
Efendi, Hezargradlı Şeyh Feyzullah Efendi gibi din adamları
ve askerlerin bulunduğu…
– Islahat Fermanı’na karşı
çıkarak “Şeriata daha uygun bir rejim” kurmak
isteyen…
– Fedailer Cemiyeti, Abdülmecit’i tahtan indirip
yerine Abdülaziz’i getirmek için örgütlendi.
– Tophane’deki Kılıç Ali Paşa
Camii’nde “Cuma Selamlığı” sırasında padişaha
darbe ...