60 yıl önce…
Cumhurbaşkanı Celal Bayar, 12 Eylül 1958’de on sekiz gün sürecek Afganistan gezisine çıktı. Saray bahçesinde gezinirken yanına gelen tazıyı sevip okşamasını gören Muhammet Zakir Şah, Afgan tazısını Bayar’a hediye etti.
“Bastı” adı verilen köpeğe bir süre Çankaya Köşkü’nde bakıldı. Ardından Atatürk Orman Çiftliği Hayvanat Bahçesi’ne gönderildi…
Bir akşam…
Cumhurbaşkanı Bayar, Çankaya Köşkü’ndeki yemekte Tarım Bakanı Nedim Ökmen’e, “Bastı”yı satmak istediği söyledi! Atatürk Orman Çiftliği Hayvanat Bahçesi satın alabilirdi! Bakan Ökmen şaşırdı. Bayar sebebini açıkladı:
İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin bölge sorumlusu olduğu dönemde, İzmir işgaliyle birlikte Yunan güçleri ile Saray yanlısı yerli işbirlikçileri tarafından aranmaya başlayınca kendisini Ödemiş/ Mursallı Köyü halkı saklamıştı. Bu köye manevi borcunu çeşme yaptırarak ödemek istiyordu. “Bastı”yı bu sebeple satmak istiyordu.
Bayar’ın planı buydu. Ancak…
Türkiye’de 1958 yılı zor geçiyordu. Yapılan devalüasyonla 1 dolar 2.80 liradan 9.0 liraya çıkarılmıştı. Atatürk Orman Çiftliği de zor durumdaydı. Buna rağmen çiftlik yönetiminin belirlediği bilirkişi, dişisi olmadığı için üreme değeri bulunmayan ve sadece ziyaretçilere gösterilebilecek tazının 1000-1500 lira edebileceğini bildirdi. Bayar fiyata kızdı; yaveri Faik Taluy aracılığıyla 2 bin sterlin (20 bin lira) istediğini bildirdi. Tarım Bakanı Ökmen fiyatı duyduğunda “Alt tarafı bir it, 20 bin lira eder mi?” diye tepki gösterse de emir büyük yerden gelmişti! O zor günlerde 20 bin lira Bayar’a gönderildi.
Bayar da parayı çeşme yapımında kullanmak koşuluyla İzmir Valiliği’ne ulaştırdı…
Sonra ne oldu?