Daha Cumhuriyet’in ilanına neredeyse dokuz ay var. Lozan
Antlaşması’nın “Fasıl 1, “Arazîye müteallik ahkâm Madde 2’ye göre
“Bahfisiyah’tan Adalar denizine kadar Türkiye’nin hududu”nun
“bervech-i zir” tespit edilmesine bile 5-6 ay var.
17 Şubat-4 Mart 1923 tarihleri arasında İzmir’de Banka-Han
binasında 1135 delege toplandı ve bir kongre yaptı. İzmir İktisat
Kongresi. Türkiye ekonomisinin ekonomik yapısı ve anlayışları
konuşuldu.
Savaş alanında kazanılan bağımsızlığın korunması için ekonomik
bağımsızlık şarttı.
Türkiye İş Bankası, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası açıldı.
Anadolu’nun o zamana göre en uzak köşelerinde bile birçok yerde
şeker fabrikaları kuruldu. Uçak fabrikası, dokuma, bez, iplik,
ipek, yün fabrikaları, kağıt fabrikası vb. kuruldu. 1930 yılında
Sanayi Kongresi, 1931 yılında Ziraat Kongresi toplandı. Kalkınma
Planları yapıldı. Kıt kaynaklarla milletin yaşam seviyesini
yükseltmek, ihtiyaçları karşılamak; ham maddesi Türkiye’de
olanların Türkiye’de üretilmesinin önünü açmak.
YAPISAL KURULUŞ
Cumhurbaşkanı Atatürk 1930 yılının sonu ve 1931’in başında (çünkü o
arada Menemen olayı olmuştu ve ara verip Ankara’ya dönmek zorunda
kalmıştı) yurt gezilerine çıktı. Türkiye ekonomisini yakından
incelemiş, çiftçisiyle tüccarıyla bütün vatandaşlarının
sorunlarını, taleplerini dinlemiş, raporları Ankara’ya iletmişti.
Birçok ekonomiyle ilgili yasa, vergi yasaları vb. bu
tarihlidir.
Bu süreç nedir?
Bir yapısal kuruluş.
Yeni bir anlayış, yeni bir hedef, yeni bir yapı.
Arkasından 50’li yıllar geldi.
Yön değiştirme.
Türki...