BAŞKANLIK sistemi konusunda çok değerli bir araştırmayı okurlarımın bilgisine sunmak istiyorum.
Değerli dememin iki sebebi var: Bir, uluslararası kurumlarca
onaylanmış "veriler"e dayanıyor... İki, araştırma "mukayeseli"
olarak yapılmış, özellikle gelişmişlik düzeyleriyle sistemler
arasındaki ilişkiler çok net olarak ortaya konulmuş.
"Global Politika ve Strateji" adlı düşünce kuruluşunda Doç. Dr.
Alican Kaptı ve Sebahattin Gültekin'in yaptıkları "Karşılaştırmalı
Analizlerle Başkanlık Sistemi ve Türkiye" adlı araştırma.
GELİŞMİŞ ÜLKELERDE
Önce coğrafi bir tablo: Konfederal İsviçre gibi istisnai sistemler
bir kenara, Avrupa ülkelerinin yüzde 69'u parlamenter sistemle
yönetiliyor... Orta Afrika ülkelerinin ise yüzde 70'i başkanlık
sistemiyle!
Kalitatif açıdan, "insani gelişmişlik" sıralamasının tepelerinde
yer alan Norveç, Hollanda, ABD, İngiltere, Fransa gibi 20 ülke.
Bunların 16'sı parlamenter sistemle, sadece 3'ü başkanlık veya yarı
başkanlıkla yönetiliyor.
"İnsani gelişme indeksinin" en alt sıralarında bulunan Sudan,
Afganistan, Kongo gibi 20 ülke... Bunların 16'sı başkanlık, 3'ü
yarı başkanlık, sadece 1 tanesi, Etiyopya parlamenter sistemle
yönetiliyor!
Araştırmada şu tespiti okuyoruz: "Parlamenter sisteme sahip
ülkeler, başkanlık sistemine sahip ülkelere göre, insani
gelişmişlik indeksinde daha iyi durumdalar."