SEBEP sadece izdiham olabilir mi? İki milyon insan hac yapıyorsa bunun güvenli bir şekilde icra edilmesini organize etmek, akışını düzenlemek ve denetlemek 'rasyonel' bir iştir.
Bu sene hacdaki izdihamda 753 kişi, ezilerek, boğularak öldü.
Diyanet İşleri Başkanı Mehmet Görmez, "o insanların sevk ve
idaresinden sorumlu olanların ciddi ihmalleri var" dedi. Tanıklar
Suudi polisinin izdihama yol açan yanlışlarını anlatıyor.
Suudilere bakılırsa okuryazarlığı bile olmayan Afrikalı hacı
adayları sebep olmuş! İki hafta evvel 107 hacı adayının öldüğü vinç
kazasının da sebebi rüzgârın şiddetli esmesiydi! Teknik inceleme
vincin denge ağırlıkları konulmadığı için devrildiğini
gösterdi...
Teknik inceleme son faciada da en azından organizasyon ve yönetim
hatalarının olduğunu gösterecektir.
25 YILDA 3.500 ÖLÜ
Hac sırasında meydana gelen 'kazalarda' 25 yılda 3 bin 500 kişi
ölmüş! En büyük facia, 1990 yılında hacıların tünelde sıkışmasıyla
1426 kişinin yine sıkışarak, ezilerek ölmesiydi.
Demek ki, bir "geliyorum diyen kazalar" dizisi var. İlk kazadan
sonraki kazalar öngörülebilirdi, "tecrübe" yani deneysel, bilimsel
gözle incelenerek tedbir alınabilirdi. Hac kotası güvenlik durumuna
göre daha dar da tutulabilirdi.
Fakat öngörmek, tedbirini planlamak, uygulamak, denetlemek ve
hareketi organize ancak modern rasyonel ve teknik zihniyetle
mümkündür. Elbette Suudiler de bilimsel ve teknik verileri
kullanıyorlar, fakat bunun yetersiz olduğu bellidir.
Trafik kazalarına bakın... Aynı marka arabalar, aynı standartta
yollar olsa bile insani davranış bozuklukları yüzünden az gelişmiş
ülkelerde trafik kazaları çok daha fazla.
BİLİMSEL VERİLER
Bu noktada temeldeki devasa problem karşımıza çıkıyor: Az
gelişmişlik...
Sadece modern altyapı tesislerinin ve araçların yetersizliği
değil... Daha önemlisi, zihniyetteki ve insan davranışlarındaki az
gelişmişlik...