Ortadoğu’nun iç dengelerine yakından bakmayanlar, “Araplar” veya “Arap dünyası” şeklindeki kolay genellemelere hep daha yatkın. Ancak bölge, kendi dinamikleri çerçevesinde okunduğunda, karşımıza özellikle dört ülke çıkar: Türkiye, Mısır, İran ve Suudi Arabistan. İlişkiler ağı, bu dört ülkenin merkezde olduğu noktalarda şekillenir. Dışarıdan bölgeye dâhil ve müdâhil olan bütün oyuncular, bu dört ülkeden en az birini yanına almak durumundadır. Bu ülkelerin birbirlerine olan yakınlıkları veya uzaklıkları, işbirlikleri veya rekabetleri, dostlukları veya düşmanlıkları, Ortadoğu’da tarihin yazıldığı esas zemini oluşturur.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Mısır ziyareti vesilesiyle Ortadoğu’ya yeniden dikkat kesilirken, bilhassa Mısır’ın Arap dünyası içindeki konumunun ülkemizde yeterince takdir edilemediği görülüyor. Önemine binaen bu konuyu belli zaman aralıklarıyla zaten köşeme taşıyorum. Şimdi, detaylı olarak değil ama belli başlıkları tekrar hatırlatmak istiyorum:
Afrika, Akdeniz, Arabistan ve Bilâdüşşâm havzalarını buluşturan sıra dışı konumuyla; 100 milyonu çoktan aşan ve ciddi bir kısmı da dünyanın dört bir yanına dağılmış bulunan nüfus gücüyle; Arap dünyasının en...