Tam 20 yıl önce 17 Ağustos depreminde binlerce insanını kaybeden
Türkiye yeni bir depreme daha hazırlıksız yakalandı. 26 Eylül
Perşembe günü 14:00'da Silivri açıklarında meydana gelen 5.8
şiddetindeki deprem pek çok konuda yetersiz kaldığımızı
gösterdi.
Perşembe gününün en çok tartışılan meselelerinden biri ise şüphesiz
GSM operatörlerinin yetersiz kalışıydı. Öyle ki deprem anından
herkes yakınlarına ulaşmaya çalışırken şebekeler yetersiz kalmıştı.
Bu noktada telefon operatörleri böylesi bir anda dünyanın her
yerinde bu kadar yoğun bir sesli iletişim talebine yanıt vermekte
güçlükler yaşanabileceğini söyleyebilir. Ancak yine de alternatif
bir kurum üretilememesini, şebekeler ve telefonlar bu kadar
'akıllı'yken yaşanan bu durumun nedenlerini iyice sorgulamamız
gerekiyor. O yüzden hiç can kaybı yaşanmayan bu depremi harekete
geçmek için kullanmalıyız.
Deprem anında neler yapılmalı?
Bu meselenin bir boyutu. Peki, biz elimizdeki cihazlarla neler
yapabiliriz isterseniz ona da bakalım. Elimizde AKUT'un hazırladığı
deprem eğitim el kitabı (PDF dosyası) var. www.akut.org.tr
üzerinden bu kitaba ulaşılabiliyor. Ancak yine AKUT'un bu içeriğini
özellikle görsellik anlamda zenginleştirecek desteklere de
ihtiyacımız var.
Eğer deprem ülkesi olduğumuzun farkındaysak hemen harekete geçmemiz
şart. Öncelikle telefonumuzdaki uygulamaları gözden geçirebiliriz.
Çünkü resmi kurumlar, sivil toplum örgütlerinin iOS işletim
sistemli iPhone ve Android tabanlı telefonlara indirilebilen
uygulamaları depreme hazırlık konusunda epey yardımcı oluyor.
Deprem olduğu bilgisi AFAD'da
Deprem olduğunda, şiddetini, etkili olduğu yerleri ve o ana kadar
meydana gelen hasarları öğrenmek için eAFAD uygulamasını
kullanabilirsiniz. Sarı alarm, kırmızı alarm ve KBRN alarmı
hakkında da uygulamada detaylı bilgiler verilip her alarmın nasıl
olduğu ve alınacak tedbirler anlatılıyor. Ancak ben telefonda alarm
seslerinin demo'larını çalıştıramadım. Yine de son günlerde oluşan
tehditlerin hepsi listelenmişti.
İlk yardım anı Kızılay
Deprem bilgi sistemi
Meydana gelen depremler sonrasında Deprem Bilgi Sistemi uygulaması,
bilgilendirmeleri sağlıyor. Uygulamada en son depremler,
depremlerin tarihçesi, deprem sonrası tepkilerinizi ölçen bir anket
yer alıyor. En son meydana gelen depremler harita üzerinde kırmızı
noktalarla fay hattı üzerinde gösteriliyor. Ancak bu uygulamada
bile deprem sırasında ne yapmanız gerektiği konusunda bilgi yer
almıyor.
Acil durumlar
Sağlık Bakanlığı Sağlığın Geliştirilmesi Genel Müdürlüğü tarafından
hazırlanan Acil Durumlar uygulamasında pek çok kötü senaryoda ne
yapılması gerektiği yer alıyor. Hemen her başlık için ne yapılacağı
açıklanmış olsa da deprem konusunda başlık açılmamış. İçerik görsel
bir kutucuktan açılsa da tamamen metin tabanlı. Yani video içerik
bu uygulamada da yok. Acil durum telefonlarının tüm listesine ise
yer veriliyor.
Hayat kurtar
Doğal afetlerde yaralanmalar sonucu en çok kan ihtiyacı ortaya
çıkar. Hayat Kurtar uygulaması aradığınız kan grubu ve bulunduğunuz
sağlık kurumunun yerini girdiğinizde size yardımcı oluyor.
Uygulamanın size kan bulma zorunluluğu yok. Sadece bilgi amaçlı
olarak girdiğiniz veriyi paylaşıma sunuyor
Akıllı saatleri daha çok kullanmalıyız
20 yıl önce akıllı telefonlarımız da yoktu, akıllı saatlerimiz
de... Şimdi ise akıllı saatler, telefon elimizde olmasa bile pek
çok bilgiye ulaşılmasını sağlayacaktır. Üstelik deprem sırasında
pek çok yaşamsal verinin takibini kolaylaştıracaktır. O yüzden
uygulamaların tümünün akıllı saat uyumlu olması şart. Tabii
saatlerin pil ömrünün de çok daha uzun süre dayanması
gerekiyor.
***
Güncelleme listesi
iPhone yeniden doğuyor
Her yıl akıllı telefon değiştirecek kadar lüks içinde yaşayan
yoktur. Peki, yeni modeller çıkınca eskiler yas mı tutuyor? Hayır,
aksine, akıllı telefonların yenilenmesini sağlayan güncellemeler
telefonun yeteneklerini artırırken ömrünü uzatıyor. Yani
dolayısıyla akıllı telefonlar hiçbir zaman en mükemmel halleriyle
karşımıza çıkmıyor. Kullanıcılar deneyimledikçe, hatalarından
arınmış güncellemeleri karşımızda görüyoruz. Üstelik bu kadarla da
kalmıyor. Haziran ayının başında yazılım geliştiricilerin denemeye
başladığı beta sürümleri son sürüm çıkana kadar güncelleniyor.
Sonra milyonlarca telefon güncellendikten sonra bir kez daha
ayıklamalar yapılıyor. İşte tüm bu güncellemeler eski modellerin
yenilenmesini sağlarken yeni modellerin albenisini ve yeteneklerini
sonuna kadar kullanıyor. Bu noktada iPhone'lardaki 13.1
güncellemesine gelin yakından bakalım.
GÖZÜ YORMAYAN KOYU MOD
Yeni güncellemenin en sevdiğim özelliği Koyu Mod oldu. Tüm
uygulamaların da güncellenmesiyle iPhone'unuza etkileyici yeni bir
görünüm katıyor. Eğer gözleriniz benim gibi düşük ışıkta sorun
yaşıyorsa, karanlık mod sizin de işinize yarayacaktır.
Ekrandaki hiçbir ögenin gözlerinizi yormaması için özenle
tasarlanan bu özellik tüm sisteme kusursuz bir şekilde uyum
sağlıyor. Üstelik Denetim Merkezi'nden kolayca açılabiliyor veya
geceleri otomatik olarak devreye girecek şekilde
ayarlanabiliyor.
FOTOĞRAFLAR HAZIR
Diğer güzel bir özellik de fotoğraf albümü ve düzenlemelerin artık
daha iyi bir deneyime sahip olması. Yaşadığınız eşsiz anlarınızın
gün, ay ve yıllara göre derlenmiş yeni bir görünümü aradığınız
fotoğrafı bulmanızı kolaylaştırıyor.
Ayrıca Portre modunda çektiğiniz fotoğraflara harika bir tek renk
efekti ekleyebiliyorsunuz. Fotoğraflarınızda kullandığınız
döndürme, kırpma ve otomatik iyileştirme gibi araç ve efektlerin
neredeyse tümünü videolarda da kullanabiliyorsunuz.
KENDİ MEMOJİNİZİ YARATIN
Memoji'leriniz otomatik olarak klavyenize yerleşen çıkartma
paketlerine dönüşüyor. Böylece onları Mesajlar, Mail ve üçüncü
taraf uygulamalarında kullanabiliyorsunuz. Hazırladığınız
memoji'lerle arkadaşlarınızın sizi nasıl göreceğine siz karar
veriyorsunuz.
Takvim, harita uygulamaları da güncellendi. Böylece sizi tüm gün
nelerin beklediğini hareket halindeyken görebiliyorsunuz.
***