Rusya'da düzenlenen Dünya Kupası finallerinde ilk kez kullanılan
Video Yardımcı Hakem (Video Assistant Referee - VAR) teknolojisi
maçlara doğrudan etki etmeye başladı. VAR teknolojisiyle, video
görüntülerinin başındaki hakemler verilen veya verilmeyen pek çok
kararda orta hakeme yardımcı oluyor. Geçen hafta oynanan
Fransa-Avustralya maçında atılan 3 gol bu teknoloji desteğiyle
belirlendi. Fransa'nın attığı ilk golde penaltı kararı VAR
teknolojisiyle verildi. İkinci golde ise "Gol Çizgisi Teknolojisi
(Goal Line Technology)" kullanıldı. Avustralya'nın golündeki
penaltı kararında ise yine VAR teknolojisi dikkat çekti.
ROBOT HAKEM
Bu teknoloji akıllara "Gelecekte yapay zekâ yeteneği olan robotlar
maçları yönetebilir mi" sorusunu getirdi. Yapay zekâ teknolojisi
kullanan robotların gözünden hiçbir şeyin kaçmayacağını düşünen
insan sayısı ise oldukça fazla. Aslında kullanılan VAR
teknolojisinde yine bir hakem video görüntüleri izleyerek karar
veriyor ve bunu maçın hakemine iletiyor. Eğer bu teknolojiler
1966'da Londra'da düzenlenen Dünya Kupası'nın final maçında
kullanılsaydı, İngiltere'nin uzatma dakikalarında attığı golün
çizgiyi geçip geçmediğine ilişkin tartışmalar son bulurdu. Yine
1986 Dünya Kupası finalinde Maradona'nın "Tanrı'nın eli" dediği
golü VAR teknolojisi rahatlıkla yakalayabilirdi.
MAÇ YAVAŞLIYOR
Birçok futbolsever VAR tektonolojisininin oyunu yavaşlattığı
görüşünde. VAR uygulaması yüzünden ataklar yarıda kesiliyor ve
futbolun doğasına aykırı görüntüler oluşmaya devam ediyor. Bunun
yanı sıra onlarca kamera altında futbolcuların sorumluluğu artıyor.
Hakemi kandırmaya yönelik davranışlar özellikle ceza
uygulamalarında doğru karar vermek kolaylaşıyor. Ancak pek çok
olayda tartışmalar sürmeye devam ediyor. Sonuçta olarak görüntüleri
izleyerek sosyal medyada tartışan insanlar azalmadı. Ancak diğer
yandan yapay zekâ robotu "eyyam yapmaz" diyenler de olabilir.
GOL ÇİZGİSİ TUTTU
GOL Çizgisi Teknolojisi konusunda tartışma olmuyor. Neredeyse 3
milimetreye kadar, yani insan gözünün fark etmesinin olanıksız hale
geldiği duruma kadar teknoloji topun çizgiyi geçip geçmediğini
anlayabiliyor. Üstelik bu anlık olarak hakemlerin kolundaki saate
uyarı gönderiyor.
VAR NEREDE KULLANILIYOR?
Gol öncesi ihlal: Hakemlerin gol öncesinde fauller ve ofsaytlar
dahil olmak üzere ihlâl olup olmadığını belirlemesine yardımcı
oluyor.
Penaltı kararları: Elle veya oyuncuların birbirine yaptığı
hareketlerde penaltı gerektiren bir pozisyonun olup olmadığı VAR
teknolojisiyle tekrar inceleniyor. Penaltı kararı verildiği gibi
bariz bir aldatma veya hata varsa penaltı atılana kadar iptal
kararları da çıkabiliyor.
Kart gösterilmesi: VAR teknolojisi sarı veya kırmızı kartla
cezalandırılmadan önce ve sonra kararın doğru verilip verilmediğini
saptayabiliyor. Burada ise hakemin kararı niye verdiğini video
yardımcı hakeme söylemesi şart.
Yukarıdaki olayların herhangi birinde, hakem yapılacak olan olayın
gözden geçirilmesi için video yardımcısı hakemini
bilgilendirebilir. Video çekimleri, videonun neyi gösterdiğini
kulaklıkla hakemlere tavsiye eden yardımcı hakemler tarafından
inceleme talep edilebilir.