2008 krizi dünyada doğrudan yatırımları da vurdu. Her alanda olduğu gibi likit kalma, uzun vadeli yatırımlarda da temkinlilik getirdi. 2014 sonrasında biraz güven geldi ama sonra yeniden 2016’da duruldu; küresel doğrudan yatırım girişlerinde 2015’teki yüzde 40’lık artıştan sonra 2016 yılında yüzde 2’lik bir düşüş olduğu görülüyor.
Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı UNCTAD’ın dün açıkladığı Küresel Yatırım Raporu’na göre, doğrudan yabancı yatırımlar küresel çapta yüzde 2 gerileyerek 1 trilyon 746 milyar dolara geriledi. Gelişen ülkelere giren yatırımlar ise yüzde 14’lük düşüşle 646 milyar dolar oldu. Bu seviye 2010’daki seviyenin biraz üzerinde.
UNCTAD’ın raporuna göre Türkiye’ye giren doğrudan yabancı yatırımları 2016’da yüzde 31 geriledi. 2015’te 17.2 milyar dolar olan girişler, 2016’da 11.9 milyar dolara geriledi. Bu tutar da 2010’daki 9 milyar dolardan bu yana en düşük değer. Asıl çarpıcı olanı şu; Türkiye’ye giren doğrudan yatırımların gelişen ülkelere giren yatırımlar içinde aldığı payda gerilemenin sürmesi. Bu pay, 2015’teki yüzde 2.3’ten yüzde 1.9’a geriledi. Ki bu seviye de 2010’daki yüzde 1.5’luk paydan sonra en düşük oran demek. Ancak belirgin olan şu; 2004 sonrasında AB hikayesinin ekonomiye yansıdığı dönemdeki gibi yüzde 3-5 oranından uzaklaştık. Türkiye AB değerlerinden uzaklaştıkça yatırımlar da uzaklaşıyor.
Rapor, doğrudan yabancı yatırım girişinde 2016’daki düşüşün, petrol fiyatlarındaki dalgalanmaya, ülkenin politik istikrarına gölge düşüren darbe girişimine ve sekteye uğrayan ekonomik büyüme nedeniyle olduğunu not ediyor.
Raporda, Türkiye’deki yabancı yatırım stokunun 2015’teki 145.4 milyar dolarlık değerden, 132.8 milyar dolarlık değere gerilediği görülüyor. Bunda kur artışının etkisi dikkate alınmalı.
Türkiye yurttaşlarının yurtdışında yaptığı yatırımlar ise 2015’teki 4.8 milyar dolardan 2016’da 2.8 milyar dolara gerilerken; yurtdışındaki yatırım stoku da 2015’teki 44.6 milyar dolardan 2016’da 28 milyar dolara düştü.