İlginç bir isim değil mi, Kozmografya…
Çoğunuzun duyduğunu sanmıyorum!.. Ben anlatayım öyleyse:
–Kozmografya 1929 yılı lise 3 sınıfları için hazırlanan
ders kitabının adı!..
Ordinaryüs Prof. Ali
Yar tarafından yazılmış… Özelliği ne peki?
–Türkiye’de yazılan ilk astronomi
kitabı!..
Tolga Aydoğan, bu kitabın
1933 yılı baskısını sahaflarda buldu ve inanılmaz hikayesini
paylaştı… Ben de Boğaziçi Aydınlar Topluluğu WhatsApp grubunda
okudum… Hikayeyi okurken gözlerim yaşardı, her satırında boğazıma
bir şeyler takıldı… O günleri ve bugünleri karşılaştırdım ister
istemez, utandım!..
1929 yılında Büyük Devrimci Mustafa Kemal, Prof.
Ali Yar’ı çağırarak, lise son sınıf öğrencileri için bir astronomi
kitabı yazmasını rica etti… Burada bir parantez açarak, Tolga
Aydoğan’ın notunu eklemem lazım:
–Bu kitap yazılmadan yalnızca 8 yıl önce, yani 1921’de,
Kurtuluş Savaşı sürerken, Ankara Hükümeti’nin kasasında sadece 48
kuruş vardı! İşgal güçleriyle, fakirlikle, cehaletle ve hastalıkla
mücadele ediliyordu… Savaş sonrası bir yandan Osmanlı’dan kalan
borçlar ödeniyor, diğer yandan bilimle, sanatla Cumhuriyet inşa
ediliyor, fabrikalar yapılıyor, operalar temsil ediliyor,
yurtdışına eğitim için öğrenciler gönderiliyor, örnek bir ülke
yaratılıyordu…
Ancak, her şey çok zordu… O dönem
insanların çoğunluğu dünyanın düz olduğunu ya da boğanın boynuzları
üzerinde durduğunu sanıyordu. Astronominin ne olduğunu hiç kimse
bilmiyordu. Ama bir kişi bunun önemini çok ama çok iyi biliyordu!..
Dünyada başka bir örneğinin olduğunu sanmıyorum; bir devlet
adamının astronomi kitabı yazdırmasını, böyle bir şeyi
düşünmesini!..
–Atatürk’ün isteğiyle Prof. Yar’ın kaleme aldığı
Kozmografya 1933’ten itibaren liselerde zorunlu ders olarak
okutuldu!.. Ta ki 1979’a kadar!..