Sadece Almanya mı, aslında her gün Batı’nın tarih önünde yeni bir sınavı daha kaybetmesine şahit olunmuyor mu? Irkçılık Batı kültürünün derinlerinde yatan bir hastalık; bu karanlık ve kanlı zihniyet sömürgecilikle bütün başka kıtaların özellikle Afrika’nın damarlarını kesmekle kalmamış, günümüzde başta Ortadoğu olmak üzere hâlâ insanlığı katleden, ülkeleri yağmalanacak, toplumları parçalanacak nesnelere dönüştüren bir anlayış olarak yaşamaya devam etmiyor mu? Elbette Alman parlamentosunun verdiği karar tarihi gerçeği değiştirmeyecektir. İmparatorluğun yaşadığı savaş ortamında Rus ordusunun işgal sürecinde Taşnak çetelerinin saldırıları altında, İmparatorluğun başka bölgelerine gönderilmesi, yerleştirilmesi gayesiyle tehcir edilen Osmanlı Ermenilerinin yaşadıkları dramı, o zaman aralarında Ermenilerin de bulunduğu Osmanlı yöneticilerinin anlamadığını kim söyleyebilir? Tarihin kırılma anlarında yaşanan büyük alt-üst oluşlar, savaş ve İmparatorluğun parçalanmasının, yapı içinde yer alan her topluluğa büyük acılar yaşattığı gerçeğini unutmamak gerekir. Tarihe intikam öç alma sahası, dış politika malzemesi üretilecek bir yer olarak bakmak problemli bir durumdur.