Her zaman demokrasiye, demokrasinin dayandığı değerlere düşman olanlar bulunabilir. Demokrasiyi tehdit eden unsurlar dün başkaydı, bugün başkadır. 20. yüzyılda demokrasinin baş düşmanı ‘totaliter ideolojiler’di ve bunu başta zamanın Sovyetler Birliği olmak üzere, sosyalizm adı altında örgütlenmiş muhtelif yapılar temsil etmekteydi.
Bizim ülkemizde (o zamanki Türkiye’nin dışarıda Batı vesayetinde içerde militarizmin denetiminde olduğunu hatırlayalım) henüz demokratik sistem kendi ayakları üzerinde duramadığından, bir başka ifadeyle zaten demokratikleşme süreci belli bir olgunluğa sahip olmadığı gibi demokratik değerler konusunda bir bilinç, demokrasi söylemi gelişmediği için bu tür sosyalizan ideolojilerin yanı sıra benim Türk BAAS’çılığı dediğim ‘ordu öncülüğünde devrim arayışı’ içindeki Kemalist hareketler demokrasiye açıkça cephe almış durumdaydılar.
Demokrasiyi kim savunacak?
İşin ilginç yanı Batı sistemi, içeride demokratik değerlere
hassasiyet gösterirken dışarıda hatta Türkiye gibi müttefiklerinde
asla böyle bir duyarlılığa sahip olmadığı gibi, tam aksine
‘cuntalar’ eliyle yapılan askeri müdahale ve darbelerden yana tavır
alacak ikiyüzlü bir tavır sergilemekteydi.
20. yüzyıl erken bitti, totalitarizmin öncülüğünü yapan Sovyetler
çöküp gitti, Türkiye 21.yüzyılda eski siyasi yapıyı değiştirerek,
hem dış vesayeti hem de militarizmin siyasi yapı üzerindeki
denetimini ortadan kaldıracak çok önemli reformlara imza atarak
demokratikleşme yolunda epeyce mesafe kaydetti. Bütün bunlar
olurken dünyanın daha fazla demokrasi yönünde ilerlemesini beklemek
gerekmez miydi? Demokrasiyi tehdit eden unsurlar azaldığına,
totalitarizmin gücü kırıldığına, militarist ideolojiler itibar
kaybettiğine göre bu beklenti haklıdır fakat durum öyle olmamıştır.
“Bugün ‘demokratik değerler’ düne göre daha fazla tehdit
altındadır. Ünlü İngiliz tarihçi Eric Hobsbawn demokratik siyasal
düzenin uygulanması için gerekli olan siyasi zeminin/birimin
‘ulus-devlet’ yapıları olduğunu söyler. Şüphesiz bu yapılarda
demokrasiyi taşıyan aktörler, kurumlar mevcutsa demokratik değerler
içselleştirilmiş olarak hayatiyet bulur, demokratik mekanizma o
zaman işlerlik kazanabilir.”