İsrail eski Başbakanlarından Bayan Golde Meir’e atfedilen bir söz var...
Savaşmaktan, kan dökmekten, çocuk öldürmekten bıktığı bir gün demiş ki: “Osmanlı’nın bir çavuş onbeş yeniçeri ile yüzyıllar boyu barış içinde yönettiği bölgeyi elli yıldır kan deryasına döndürdük.”
Osmanlı başarısının üç temel sırrı var:
1. Hiçbir fark gözetmeden, Osmanlı’nın, sadece insan olma hasebiyle insana saygı gösterme ilkesi (Şeyh Edebali’nin “İnsanı yaşat ki devlet yaşasın” öğüdünde saklı sır)...
2. Her alanda ve her anlamda âdil olması, adâlet dağıtımında Müslüman-gayrimüslim farkı gözetmemesi...
3. Şefkat ve yardımı hem varlık sebebi sayması, hem de devlet felsefesine dönüştürmesi...