Büyük Selçuklu Devleti’nin büyük veziri “Nizamülmülk”, 10 Nisan 1018 yılında İran’ın, Horasan şehrinde doğdu.
Medrese eğitimi aldı. Gençliğinde Gazne Devleti’nin Horasan valisinin yanında çalışarak devlet işlerini öğrendi. Sonrasında Alparslan’ın Belh valisinin yardımcılığına getirildi. Kariyerine orada devam etti. Nihayet 1064 yılında Büyük Selçuklu Devleti’ne vezir olarak atandı.
Türk devlet yapısında ilk istihbarat teşkilatını oluşturup başına Ömer Hayyam’ı getirmek istediyse de, Haşhaşiler’in tepkisi üzerine bunu gerçekleştiremedi.
Nizâmülmülk salt bir siyasetçi değil, aynı zamanda da tam bir ilim adamıydı. Selçuklu Sultanı’nın yanı sıra Abbâsi Halîfesi de kendisine hürmet gösterir, irfan meclislerinde bulunmaktan büyük zevk alırdı...
Âlimlere, şâirlere, sanatkârlara karşı çok cömertti. Ayrıca da bir “vakıf insan”dı: Çok sayıda câmi, mescid ve hayır eserleri yaptırdı.