c. Gerek Kumpas Davaları sonucu ve gerekse FTÖ Darbe Girişimi istismar edilerek yapılan tasfiyelerle TSK'nın laiklik bağlamında Türk siyaseti üzerinde yaratmış olduğu vesayet kırılmış olduğundan, cemaatlerin camilerde ve tarikat yuvalarında AKP lehinde açık açık çalışabilmeleri,
d. Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde, güvenlik güçlerinin (asker, jandarma ve polis) vasıtasıyla başarıyla engellenen PKK vesayetinin yerine, AKP vesayetinin yerleştirilmiş olması,
e. 2017 Referandumunda -yasalara aykırı olarak- YSK tarafından geçerli sayılan mühürsüz oy pusulaları ve zarflar, yasa değişikliği yapılarak yasal hale getirilmiş ve sandıkların birleştirilmesi/taşınabilmesi olanaklı kılınmıştır. Böylece, muhalefetin etkin sandık kontrolü yapamadığı yerlerde (Doğu ve Güneydoğu kırsalında 20 bin sandıktan söz ediliyor) "oylarla oynanabilme" olanağı sağlanması,
f. Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü yoluyla kayıtlar ile oynanarak özellikle metropol varoşlarında "çifte oylu" seçmenler yaratma olanağına sahip olunmasıdır.
6- Yukarılarda belirtilen AKP olumsuzluklarında baş aktör olmasına ve AKP'nin eğitimli kesiminde güven yitirmesine neden olan uygulama ve davranışlarına (lüks ve şatafat düşkünlüğü, ülke için en yaşamsal konularda sıkça aldatılmış olması, politikadaki zikzakları ve U dönüşleri, çelişkili demeçleri, başka iktidarların eserlerini üstlenmesi, vb.) rağmen, RTE'nin beklentilerden daha az oy kaybının nedenlerinin -yukarılarda AKP için ifade edilenlere ek olarak- şunlar olduğunu değerlendiriyorum:
a. Bilindiği gibi, dinci-kinci olmayı esas alan ve kendi şeyhlerini/önderlerini Peygamberimizin günümüzdeki vekili gibi gören cemaatlerde bireysel irade ya da sorgulama yoktur; her ne halt işlerse işlesin, ne kadar olumsuzluk yaratırsa yaratsın, şeyhe/öndere biat esastır. Bu bağlamda müritler, bütün olumsuz icraatlarına rağmen RTE'ye oy vermekten vazgeçmemişlerdir.