“12 Mart şartlarının nazik mahiyetini ciddiyetle muhafaza ettiği
bir zamanda, parti politikasının memleket için sakıncalı gördüğüm
şekil ve istikamette değiştirilmesi sebebiyle CHP'den ayrılmış
olduğumu bilgilerinize saygılarımla sunarım.”
5 Kasım 1972’de verilmiş bu istifa dilekçesinin sahibi İsmet
İnönü’ydü. 12 yıl Milli Şeflik, cumhurbaşkanlığı, 34 yıl genel
başkanlık yaptığı partisinden İsmet Paşa’yı koparansa eski genel
sekreteri Ecevit’in yeni fikirleriydi.
İnönü’yü 49 yıllık partisinden istifa ettiren, 1969’da Atatürk ve
Devrimcilik kitabından itibaren CHP Kemalizmini gardırop
devrimciliği, bürokratik devrimcilik diye eleştiren, inançlara
saygılı laiklik anlayışını savunan, “büyük patronlara” karşı çıkıp,
“bağımsız dış politika”yı savunan Ecevit’in bu yeni fikirleri
sadece teoride de kalmadı. 71 muhtırasına “Demirel’i mi
savunuyorsun” eleştirilerine aldırmadan karşı çıkıp, Faruk
Gürler’in cumhurbaşkanlığına direndi, daha sonraki yıllarda Kıbrıs
müdahalesinden, kontrgerilla eleştirilerine kadar pek çok olay bu
efsaneyi büyüttü.
Sadece İsmet Paşa’yı değil, CHP içinden 58 milletvekilini koparan,
hatta askerler CHP’yi kapatacak mı tartışmalarına neden olan bu
yeni CHP’yi halk sandıkta da ödüllendirdi.
Cumhuriyet Halk Partisi, yeni genç lideri ve Ak Günlere adlı seçim
bildirgesiyle girdiği 1973 seçimlerini yüzde 33 oyla birinci
bitirdi. (CHP’den ayrılan Kemalist kanadın partisi 5.3 oy olmasına
rağmen) 77 seçimleri ise çok partili hayatta CHP’nin en yüksek
oyunu getirdi: Yüzde 42.