12 Mart Darbesi’nin üzerinden 47 yıl geçti. Nedense 12 Mart
Darbesi’nin esas nedeni olan 9 Mart girişimi konusunda fazla bir
çalışma yapılmadı. 9 Martçılar’ın Anayasa taslağı da
tartışılmadı.
CELİL GÜRKAN’IN YAYIMLADIĞI ANAYASA TASLAĞI
Tümgeneral Celil Gürkan 12 Mart 1971 darbesinden hemen sonra
emekliye sevkedildi. 1973 yılında elleri ve ayakları zincirlenip,
İstanbul’da Ziverbey’deki köşkte sorgulandı. Anılarını ise 1986
yılında yayımladı: 12 Mart’a Beş Kala(Tekin Yay.).
Bu kitapta yer alan bir belge bilinmeden, ABD’nin 12 Mart
Darbesi’ni niçin yaptırdığını anlamak olanaklı değildir. Dönemin
Genelkurmay Başkanı Orgeneral Memduh Tağmaç’ın, toplumsal
gelişmenin ekonomik gelişmeyi aştığına ilişkin ifadesi önemlidir.
Ancak 12 Mart Darbesi’nin asıl nedeni, 9 Mart
girişimidir.
12 Mart öncesinin yükselen işçi hareketi, 15-16 Haziran eylemi
sonrasında 4000’i aşkın işçi önderinin işten atılması ve sonbaharda
Çukurova’daki fabrika işgallerinin ezilmesinin ardından sessizliğe
gömülmüştü. Sosyalist hareket ise 1968 yılından itibaren bir
bölünme ve dağınıklık içindeydi. Silahlı eyleme başvuran örgütler
de 1971 yılı başlarında zaten büyük bir darbe yemişti.
12 MART DARBESİ NİÇİN YAPILDI?
12 Mart Darbesi, Kemalist subayların 9 Mart müdahalesini önlemek
için yapıldı.
Kara Kuvvetleri Komutanı Faruk Gürler ile Hava Kuvvetleri Komutanı
Muhsin Batur’un da içinde bulundukları müdahale girişimi, 27
Mayıs’taki gibi hazırlıksız yakalanmamak için bir anayasa taslağı
hazırladı. “Türkiye Cumhuriyeti Devrim Anayasası” taslağı, Soğuk
Savaş’ın s...