1950’li, 1960’lı ve 1970’li yılları hatırlayanların sayısı giderek azalıyor. Günümüz gençleri bu dönemi o yıllarda çekilen Türk filmlerinde izliyordur. Her mahallede bakkal, manav, kasap, mahalle kahvesi vardı. Kentin çarşısında ise bu mesleklere ilave olarak terzi, kırtasiyeci, züccaciyeci, manifaturacı, mefruşatçı, hırdavatçı, berber, esnaf lokantası, ayakkabıcı ve ayakkabı tamircisi vb olurdu. Mahalle bakkalı, mahalleliyle içiçe yaşardı. Ailelerin birer veresiye defteri olurdu. Esnaf sayısı çoktu.
TASFİYE BAŞLIYOR
Galiba önce terziler tasfiye oldu. Birçok kentin terziler çarşısında çalışan esnaf, gelişen hazır giyim sanayisi ile rekabet edemedi. Terziler ya mesleği bıraktı ya da yeni açılan konfeksiyon atölye ve fabrikalarında işçileşti.
Perakende ticarette Sümerbank’ın ve esnafın tasfiyesi ise son 30 yılın ürünü. Ancak özellikle AKP iktidarları döneminde kredi kartı kullanımının hızla yaygınlaştırılmasıyla birlikte, bu tasfiye süreci daha da hızlandı.
BÜYÜK MAĞAZALAR VE AVM’LER
Önce büyük mağaza zincirleri kuruldu. 1960’lı yıllarda Ankara’da önce Ulus’ta ve ardından Kızılay’da GİMA açıldığında, insanlar mağazayı görmek için bile gidiyordu. İstanbul’da ise kamyonlarla mahalleleri de dolaşan Migros vardı.
1985 yılında Türkiye’de yalnızca üç önemli süpermarket zinciri bulunuyordu. Koç’un Migros’unun 28 şubesi, Demirören Grubu’nun Ankara Pazarları’nın 16 şubesi, Toprak Holding’in Toprak Gıda Pazarları’nın da 3 şubesi vardı (Cumhuriyet, 26.7.1985).
1990 yılında Metro Grossmarket ile hipermarketler furyası...