Katar Dış İşleri Bakanı Al Sani’nin ifadesiyle başlarsam 13 ay geciktikten sonra Gazze’de ateşkes sağlandı.
Bu 13 ayın en hassas gelişmesi ise Suriye’de rejimin yıkılması oldu. İsrail ne olduğunu anlayamadı, Türkiye’nin komşusu olduğunu başta görmekte zorlandı.
Fakat Lübnan Başbakanı Mikati işleri onlar için kolaylaştırdı. Bu 13 ayın en hassa ikinci gelişmesi Mikati’nin “Önce Allah’a sonra Türkiye’ye sığınıyoruz” ifadesiydi. Sabır, istikrar ve kararlılıkla gelişen Türkiye’nin gücüne…
İsrail gerginliği düşürmeye mecbur kaldı.
Çünkü Suriye’de rejimin yıkılması Mısır ve Ürdün’de yeterince tedirginliğe neden oldu. Nereden mi biliyorum? Ürdün ve Mısır’ın hâlâ Şam’a bir ziyaret gerçekleştirememesinden tabii ki. İradelerini toplayıp mertçe bir duruş gösterip işi hayra yoramadılar. Canhıraş yaslanacak yer arıyorlar. Yanlış yapıyorlar. Artlarını yaslamak için eğildikleri duvar yıkılıverir. Kanal ellerinden gider. Limanlar ellerinden alınır.
Yani düşmeyen gerginlik İsrail’in işbirlikçileri için artan tedirginlik anlamına geliyordu. Herkes biliyor ki Gazze’deki katliamın gizli sorumlusu Mısır darbecileridir.
Esed’i kaybeden İsrail onları kaybetmeyi göze alamazdı. Alırdı da bunun “gerçek” olabileceğini anlayınca işin içinden çıkamadı.
Biden anlaşmanın mimarı rolüyle yaptığı açıklamada denklemi Hindistan’dan Akdeniz’e uzanan IMEC’e (Hint-Arap-Akadeniz koridoru) bağladı. Yani meseleyi ekonomik gerekçelerle açıklayıp siyasi ve sosyal yönünden saklandı. Kendine inananlara kafalarını kuma sokmayı önerirken aslında İsrail’in mağlubiyetini teyit etti.
Pazar günü şükrettim. Esir takası gerçekleşirken Biden’ın hitabına son kez katlandığımız için. Türkiye’de darbe planlayan bir eski dünya mahsulüydü. Şimdi o giderken eski dünyanın mahsulü olan yöntemler, politikalar, karanlık aileler hepsi gidiyor. Giderayak Amerikan oligarklarına (Musk, Zuckerberg, Bezos) bu eski dünya mahsulleri lehine savaş açmayı da ihmal etmedi. Ama işleri bitti.
Onların işi biterken artık Türkiye için darbeler dönemi de bitmiştir. Ateşkes anlaşmasının asıl sahibi olan Trump’ın yöntemleri ve yeni dünyanın mahsulleri gelmiştir. Artık sadece feraset ve kudret sahibi olmak yetmez, akıllı da olmak lazım.
Trump’ı bulanık ve öngörülemez bulanlar var. Bilakis Trump çok açık ve net okunabilir. Trump’ın neler yapmak isteyeceğini, neleri yapabileceğini, neleri yapamayacağını jeoekonomi çalışan birisi duvarın arkasını görür gibi görebilir.
Trump’ın Luttwakçı politikalarla jeoekonomi yaptığını bilmemek onu öngörülemez yapmaz.
Gazze anlaşması Türkiye’nin Suriye’de kurduğu denklemin sonucudur. Bunun lamı cimi yok. Karine arayan PKK-İsrail ilişkilerinin birden nasıl geliştirilmeye çalışıldığına baksın. Ama Trump’ın da payı var.
Trump, ABD’nin mutlak üstünlüğünü tahkim etmek istiyor. Bu yüzden jeoekonomiyi Türkiye gibi dayanışmacı değil, hegemonyal amaçlarla rekabetçi işletiyor.
Mutlak üstünlük, ona doları mümkün mertebe yaşatma, kripto paraları Amerikan borcunu ödemenin aracı yapma imkânı verecek. Diğer her şey sadece detay.
Diğer her şey derken reel sektörü kastediyorum. Biden’ın oligark çıkışının uğruna yapıldığı kesimi… ABD için para hegemonyasını ve finansal piyasalardaki egemenliğini tam da çözülürken yeniden kabul ettirmek ve sürdürmek daha belirleyici olacak.
Trump’ın dünyaya üstünlük kurmasının önündeki engel ise İsrail’di. Çünkü İsrail, Biden yönetimine üstünlük kurmuştu. Netansatan’ın hatası da bu oldu.
Trump biliyor ki İsrail’e karşı üstünlük kuramayan ABD, ancak Mikronezya’ya karşı üstünlük kurabilir. Evet yankifobiyi salabilir, yani korkutabilir, ama üstünlük kuramaz.
İsrail’in postürünü çiğnemeden doları rezerv olarak dayatamaz, Bitcoin ile ABD borcunu ödeyemez.
Geçen Cuma $TRUMP kripto parasını çıkardı. Piyasa değeri gelişine 30 milyar dolarları gördü. Siz bu yazıyı okurken belki 100 milyar dolar olacak. Bu varlığın %88’i Trump’ın kendisinde. Biraz sonra dünyanın en zengini olabilir. Bir de $MELANIA coin geldi. Çocuklarınkiler yolda.
Trump para sisteminin geleceğini kirletiyor aslında. Bu son gelişme Trump’ın bir şeyleri eline yüzüne bulaştırabileceğini gösteriyor. Fakat birçok şeyi de kotarabileceğini.
İsrail, Trump dönemi boyunca profilini düşük tutmaya mecbur kalacak. Çünkü her kafasını kaldırdığında ABD’nin üstünlüğü sorgulanacak. Trump da buna izin vermemesi gerektiğini biliyor. O yüzden kafasını her kaldırdığında ezecek. İsrail’in çarpık zihniyeti süreci yönetmekte çok zorlanacak. Zavallı bir 4 sene geçirecek. Ve Trump üstünlük kurmada çok zorlanırsa Netansatan mutlaka insanlığın önüne atılacak.
Türkiye bu dönemde çıkarlarını ve dostlarının çıkarlarını ençoklamak için çok hassas bir jeoekonomik denklem çalıştırmalıdır. Bu ifadem ahkam kesmek olarak görülmemelidir. Matematik bir gerçekliği ifade ediyorum aslında.
Trump’la Türkiye’nin öneminin artması jeoekonomik değerinden. Başka şeyden değil. Ve Türkiye mükemmel jeoekonomi yapıyor. Ah keşke komşuları ve partnerleri de Türkiye’ye adımlarını uydurup eşlik edebilse.
Dış İşleri Bakanı Sn Fidan küçük ülkelere dair açıklamalarında partnerlerinde akıllı kişi bulmanın zorluğundan yakınmıştı ya o yüzden ah keşke diyorum.
Fakat jeoekonomide akıllı olmanın yarısı da düz gitmektir. Herkes biliyor ki adalar gibi teröristan gibi meselelerde bu ortam öyle çok ince düşünmeyi gerektirmez.