"Bugün İslam’ın ilk dönemindeki farklı fırka ve okullarla (mezheplerle) ilgili standart ana akım metinlerden birini okursanız Mutezile’nin yoldan çıkmış (veya sapmış) ve iyi ki mensubu kalmamış fırkalar arasında sıralandığını görebilirsiniz. Eş’ariliğin de gerçek inancın ana sütunlarından biri olarak övüldüğünü görebilirsiniz. Bunun sebebi bu iki kelam ekolü arasındaki fikir savaşının Eş’arilerin zaferiyle sonuçlanmasıdır.”
“Bu Eş’ari zaferinin en önemli şahsiyeti birçok açıdan bütün zamanların en etkili Sünni kelamcısı olan Ebu Hamid el-Gazali’dir. (Vefatı Miladi 1111.) Arkasında zaman içinde farklılıklar arzedebilen karmaşık bir literatür bırakmıştır. Ancak Mutezililerin ve filozofların akılcılıklarına (rasyonalizmlerine) onların araçlarından bazılarını kullanarak karşı çıktığı aşikardır. Dolayısıyla, akla, -bazıları onu fazla felsefe yutmakla suçlayan- katı Eş’arilerden daha açıktır. “ (Reopening Muslim Minds, s. 39-40.)
Yine geldik İmam Gazali’ye.
Temel sorunlardan biri tabii ki nedensellik.
Ateş yakıyor. Su söndürüyor.
Yanmanın sebebi ateş mi? Sönmenin sebebi su...