Lozan’ı beğenmiyorlar ya;
İşte o beğenilmeyen Lozan’ın yaptığı en önemli işlerden biri de, kapitülasyonların kaldırılmasıdır.
Nedir kapitülasyon?
Bir ülkenin, yabancıları/yabancılar için çalışanları, kendi vatandaşlarının önüne koymasıdır, ayrıcalık vermesidir.
Osmanlı İmparatorluğu döneminde, kimi kibirden, kimi mecburiyetten, ülkede yaşayan yabancılara ticaretten eğitime, üretimden hukuka kadar pek çok ayrıcalık tanınmıştı. Yabancılar bu ayrıcalıklar sayesinde Osmanlı’nın kendi vatandaşından daha çok kazanıyor, daha az ya da hiç vergi vermiyor, adalet önünde farklı muamele görüyordu.
Lozan’la Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları, kendi ülkelerinde yabancılara verilen bu ayrıcalıktan kurtuldular.
Ama bugünlerde işler tersine dönmüş gibi;
Kafa karıştıran, akıllara yeniden kapitülasyonları getiren ise ABD ile Türkiye arasındaki vize krizini çözen anlaşma. ABD Büyükelçiliği vize verme işlemini durdurmuş, başlatmak için ise Türkiye’de AKP hükümetinden üç konuda güvence istemişti.
O üç güvence, eğer AKP tarafından ABD’ye verildiyse, tam anlamıyla “adli kapitülasyon” sınıfına giriyor. Yani Türkiye Cumhuriyeti’nde yabancı bir ülke vatandaşlarına ya da bu ülke için çalışan Türk vatandaşlarına, adli alanda çok önemli ayrıcalıklar tanıyor.
ABD’nin istediği üç güvence, Amerikan Elçiliği’nin resmi açıklamasında tek tek sıralandı;
– ABD’ye, halen tutuklu olan iki kişi dışında, Türkiye’deki temsilciliklerinde çalışan diğer çalışanlar hakkında soruşturma olmadığı güvencesi verildi
– ABD’ye, Türkiye’deki temsilciliklerinde çalışmakta olan yerel personel için “görev yönergesinde olan konularda” gözaltına alınmayacağı ya da tutuklanmayacakları güvencesi verildi.
– Türkiye, gelecekte Amerikan temsilciliklerinde görev yapan personelin gözaltına almak ya da tutuklanma durumu halinde, önceden ABD’ye bilgi aktarmak kon...