Ekonomik soğuk savaş!

ABD Başkanı Trump’a göre ABD’nin dahil olduğu çok taraflı askerî ve ekonomik anlaşmalar sadece diğer imzacı ülkelere avantaj sağlıyor. Bu yüzden Trump her bir ülkeyle ikili ticaret anlaşmaları istiyor. Avrupa ve Çin ile yaptığı ticarette büyük açıklar veriyor ABD. Trump durumu ABD’nin avantajına olacak şekilde değiştirmek için her türlü argümana başvuruyor. Trump’ın ek gümrük vergileri Çin’in yanı sıra ABD’nin müttefik olduğu birçok ülkeyi de vurdu. Analistler Trump’ın ticaret savaşlarını “ekonomik soğuk savaş” olarak niteliyorlar. ,

Trump NATO’nun da en şiddetli eleştirmeni oldu. Trump’ın savunma harcamalarını artırmamaları halinde “NATO”dan çekilebileceği yönündeki mesajları Brüksel’deki zirvede büyük gerilim yaşattı. 2014’te NATO üyeleri 10 yıl içinde savunma harcamalarını ülke toplam gelirinin yüzde 2’sine kadar çıkaracaklarını taahhüt etmişlerdi. Sadece 4 ülke bu orana ulaştı. Almanya, Fransa ve Hollanda gibi AB’nin en zengin ülkeleriyse bu oranın altında kaldı. Trump NATO üyelerinin hızlı olmalarını, hatta miktarı yüzde 4’e çıkarmalarını istiyor.

Trump’ın “NATO” ile ihtilafının yanı sıra ile Putin ile yapacağı zirve ABD Kongresi’ndeki ana akım “Cumhuriyetçiler” ile “Demokratlar” tarafından hoş karşılanmıyor. Senato, Trump’ın NATO Zirvesi’ne katılmasından hemen önce 100 üyeden 97’sinin onayladığı bir kararla pozisyonunu gösterdi. Kararda Trump’ın “Ukrayna”, “Kırım” ve “Yaptırımlar” konusunda Putin’e taviz vermemesi istendi. Trump ise Kongre’ye ihtiyaç duymadan NATO’dan çekilebileceğini, ama buna gerek duymadığını, çünkü üyelerin savunma harcamalarını artırmayı kabul ettiklerini söyledi. Oysa üyelerden yeni bir taahhüt yok.

Trump’ın muhalifleri Trump’ın müttefik olarak sadece İsrail’in ve “Amerikan Askeri Endüstriyel Kompleksi”nin çıkarlarını düşündüğünü vurguluyorlar. NATO üyelerinin savunma bütçelerini artırmaları “Askeri Endüstriyel Kompleks”in daha fazla para kazanması demek. NATO’nun Avrupa’yı ‘Rus tehdidi’ne karşı savunmak için kurulduğunu söyleyen Trump, Almanya’yı doğalgaz satın alarak Rusya’yı zenginleştirmekle suçluyor. Trump, ‘Nükleer Kuzey Kore’ ile “Yükselen Çin” karşısında ABD güvencesinden yararlanan Güney Kore ve Japonya ile yapılan ticaretin de ABD ekonomisine getirisi olmadığını düşünüyor. Almanya’da olduğu gibi bu iki ülkede de on binlerce ABD askeri bulunuyor.

Trump’ın hedefinde, Almanya’yı Avrupa’daki gaz dağıtımında tekel haline getirecek “Kuzey Akım-2” projesi var. Rus doğalgazını Baltık denizi üzerinden Almanya’ya bağlayan bu projenin Avrupa’yı Rusya’ya daha fazla bağımlı hale getireceğini savunan Trump, AB ülkelerine Amerikan kaya gazını alternatif olarak sunuyor. Kaya gazı pahalı olduğu için tercih edilmiyor. ABD şirketleriyle Polonya arasında, içeriği sır gibi saklanan kaya gazı anlaşmaları imzalanmıştı. Trump diğer AB üyelerinin de ABD’den kaya gazı almaları için bastırıyor.

Trump’ın İngiltere seyahati de olaylı geçti. Trump, Teresa May hükümetini “Brexit” konusunda yumuşak davranmakla suçladı. Trump, İngiltere’yi “AB”den çıkaran Brexit’in sıkı destekçisi. Trump’a göre May hükümeti AB ile müzakerelerde yumuşak davranmaya devam eder ise ABD ve İngiltere’ye avantaj sağlayacak büyük bir ticaret anlaşması yapılamaz.